Rijksmuseum

Het Rijksmuseum

Het Rijksmuseum is het grootste museum van Nederland, qua omvang van de collectie, maar ook wat betreft het oppervlak, het budget en het aantal werknemers. Ieder jaar bezoeken meer dan een miljoen mensen het museum. Er werken ruim 400 mensen, waaronder 45 conservatoren met allerhande specialismen.
Het Rijksmuseum heeft een internationale naam hoog te houden op het gebied van tentoonstellingen en publicaties. Deze zijn niet alleen van zeer hoge kwaliteit, maar getracht wordt ook om op wetenschappelijk gebied aanzet te geven tot nieuwe inzichten. Bovendien wordt veel aandacht besteed aan educatie en aan de inrichting en vormgeving van de tentoonstellingen. Hiervoor worden regelmatig vooraanstaande vormgevers en ontwerpers uitgenodigd.

Opdracht: Breng eerst eens een virtueel bezoek aan het Rijksmuseum. [ http://www.rijksmuseum.org/  ]

Het Rijksmuseum opende, als Nationale Konst-Gallerij, voor het eerst zijn deuren in 1800. Het was toen gevestigd in het Huis ten Bosch in Den Haag en de collectie omvatte voornamelijk schilderijen. In 1808 verhuisde het museum naar Amsterdam, waar het achtereenvolgens gevestigd was in het Paleis op de Dam en in het Trippenhuis aan de Kloveniersburgwal. Het huidige gebouw werd in 1885 in gebruik genomen. Bij die gelegenheid werd het uit Den Haag afkomstige Nederlandsch Museum voor Geschiedenis en Kunst aan het Rijksmuseum toegevoegd, dat de basis vormde voor de verzamelingen Nederlandsche Geschiedenis en Beeldhouwkunst en Kunstnijverheid.

De Nationale Konst-Gallerij

Om aan de huisvestingsproblemen een eind te maken werd na jarenlange onderhandelingen in 1876 begonnen met de bouw van het huidige Rijksmuseum. De architect P.J.H. Cuypers maakte een ontwerp in historische stijl: een mengeling van Gotiek en Renaissance. Het gebouw werd in 1885 officieel geopend.
De collectie was inmiddels uitgebreid met de verzameling van de Gemeente Amsterdam waaronder de nalatenschap van A. de Hoop, waarin zich onder andere de Joodse Bruid van Rembrandt bevond. Verder bood het nieuwe gebouw onderdak aan het Nederlandsch Museum voor Geschiedenis en Kunst uit Den Haag, de tegenwoordige afdelingen Nederlandse Geschiedenis en Beeldhouwkunst & Kunstnijverheid. Ook de verzameling 19de-eeuwse schilderijen uit het Paviljoen Welgelegen in Haarlem werd overgebracht naar het nieuwe gebouw.

Aan het exterieur kon je ook al opmaken, hoe de collectie gerangschikt was en welke onderdelen het belangrijkst waren. De 2 rechtse tympanen bevinden zich aan de rechterzijgevel van het gebouw.

De bovenstaande afbeeldingen zijn van de achterkant van het gebouw: welke ambachten worden er uitgebeeld?

Voorzijde/achterzijde/doorgang

In de loop der tijd is er nogal wat gesleuteld aan het oorspronkelijke ontwerp. Talloze verbouwingen volgden elkaar op. Zo werd in 1906-1909 en 1913-1916 een nieuwe vleugel aangebouwd voor de collectie 19de-eeuwse kunst, die door een legaat van het echtpaar Drucker-Fräser aanzienlijk groeide: de Drucker-Fräser-uitbouw, de huidige Zuidvleugel. Na de Tweede Wereldoorlog werd ook de collectie van de Vereniging van Vrienden der Aziatische Kunst in de uitbouw ondergebracht. In de jaren vijftig en zestig werden de twee binnenplaatsen gevuld met tentoonstellingszalen.

Het Rijksmuseum is voor zijn activiteiten voor een groot deel afhankelijk van externe gelden. Talloze bedrijven en fondsen hebben het museum in het verleden ondersteund en daardoor tentoonstellingen, publicaties, restauraties, educatieve programma's en publiciteitscampagnes mede mogelijk gemaakt. Ook in de toekomst zal deze steun voor het Rijksmuseum onontbeerlijk zijn. Het Rijksmuseum biedt een sponsor een breed scala aan tegenprestaties. Naast naamsvermelding op in- en externe uitingen, gratis toegangskaarten en joint-promotions behoort hospitality tot de mogelijkheden. De mooiste zalen in het Rijksmuseum zijn beschikbaar voor relatieontvangsten. Naast de bekende Eregalerij en de Nachtwachtzaal kan ook gedineerd worden in de Frans Halszaal en in de intieme Aduardkapel.

Het wetenschappelijk onderzoek is een basisvoorwaarde voor alle museale activiteiten, zowel waar het verwerving, conservatie en restauratie betreft, als ontsluiting, educatie en presentatie. Bij het grootste deel van dit onderzoek wordt primair uitgegaan van het museale (kunst)voorwerp als informatiedrager. Hierin kan het museale (kunst)historische onderzoek van het universitaire onderzoek verschillen, dat sterker theoretisch georiënteerd is. Het onderzoek van (kunst)voorwerpen, in het bijzonder van aanwinsten, resulteert dikwijls in artikelen in het Bulletin van het Rijksmuseum, het wetenschappelijke tijdschrift van het Rijksmuseum. De collecties worden toegankelijk gemaakt via bestands-catalogi, die collectieonderdelen wetenschappelijk ontsluiten, gespecialiseerde tentoonstellingscatalogi en andere publicaties.

Het Rijksmuseum bezit de grootste kunsthistorische bibliotheek van Nederland, gehuisvest in een monumentale schepping van Cuypers. Er worden boeken, tijdschriften, veilingcatalogi, jaarverslagen e.d. verzameld die te maken hebben met de collecties van het museum. Boeken en tijdschriften worden niet uitgeleend, maar kunnen bekeken worden in de studiezaal.

De bibliotheek en het prentenkabinet beschikken over een gezamenlijke studiezaal waar de bezoeker prenten, tekeningen, foto's, albums, documenten etc. uit de verzamelingen van het prentenkabinet en boeken uit de bibliotheek kan opvragen en bestuderen. Behalve voor enkele zeer kwetsbare en zeldzame werken hoeft hiervoor géén afspraak gemaakt te worden, wel is legitimatie verplicht. Voor het opvragen van kunstwerken op papier geldt een leeftijdsgrens van 16 jaar en per te bestuderen object een maximum van 2 personen.

Er worden geen boeken of tijdschriften uitgeleend. Op verzoek kunnen tegen betaling fotokopieën worden gemaakt, ook in kleur. Sommige onderdelen van de collectie, zoals brieven, zijn alleen te raadplegen via microfiches. Afdrukken hiervan zijn mogelijk.

Het Rijksmuseum werkt aan een nieuwe publiekscatalogus voor de bibliotheek. Dit systeem is op dit moment nog niet via Internet te raadplegen. Helaas heeft het project enige vertraging opgelopen. Naar verwachting zal vanaf begin 2002 de vernieuwde en verbeterde bibliotheekcatalogus beschikbaar zijn.

Van een groot deel van de collectie -- zo'n 350.000 objecten -- zijn basisgegevens in een database opgenomen. Daardoor kan snel inzicht worden verkregen in allerlei aspecten van de collectie van het Rijksmuseum, bijvoorbeeld of er werken van een bepaalde kunstenaar aanwezig zijn. De beschikbare gegevens over de kunstwerken en voorwerpen zijn in de meeste gevallen beperkt tot de noodzakelijke, zoals titel en eventueel een korte beschrijving, naam van de kunstenaar, plaats en tijd van ontstaan, afmetingen, materiaal en techniek e.d.

De gegevens over de collectie van het Rijksmuseum zijn nog niet geschikt om via de Internet te raadplegen. In de herfst van 2001 zal de collectie Schilderijen als eerste deel van het collectiebestand via deze website te raadplegen zijn. Daarna volgen de Aanwinsten van het jaar 2001 en de Nationale Fotocollectie.

30-11-2010 De Digitale School vmbo kunstvakken 2 2008