Organische vormen


Geometrische vormen komen in de natuur weinig voor, b.v. in kristallen; alleen de cirkel (bolvorm) kan direct herinneringen aan natuurlijke zaken oproepen: aan vruchten, de zon e.d.. In landschappen zijn menselijke ingrepen direct te herkennen door "onnatuurlijke" rechte lijnen: rechthoekige velden, wegen, kanalen en ga zo maar door. Dit is belangrijk voor de gevoelswaarde van geometrische vormen. De geometrie (wiskunde) is een product van menselijk denken en dus ook van het menselijk kunnen. Als zodanig kunnen geometrische vormen de overwinning van de mens op de natuur uitdrukken.

De meeste dingen die je gebruikt zijn niet geometrisch van vorm, maar heel vaak kun je er wel een geometrische grondvorm in ontdekken: b.v. je schooltas is tamelijk vormeloos, maar in principe rechthoekig, een appelflap is in principe cirkelvormig, een sheltertje is in principe een driehoek. Meestal is er geen aanleiding om lang stil te staan bij de vormen van de dingen omdat je ze direct herkent; ook bij hele ingewikkelde vormen, combinaties van geometrische en niet-geometrische vormen weet je het meestal direct.

Casa Mila/Gaudi

Geometrische vormen zijn duidelijk en niet makkelijk mis te verstaan. Jij en je buurman zullen niet gauw ruzie krijgen over de vraag of een biljartbal cirkelvormig is of niet, of over de vraag of het spoorboekje rechthoekig is of niet - die vormen zijn meetbaar en moeilijk anders te zien dan als geometrische vormen. Wanneer je de afbeelding hierboven van een gevel van Gaudi bekijkt, is het ook niet zo moeilijk om aan natuurvormen, groeivorman te denken.

jugendstil.jpg (56623 bytes) vegroten

Naarmate aan een voorwerp minder praktische eisen gesteld hoeven te worden is de vrijheid van de vormgever groter; die vrijheid wordt vooral uitgebuit als het gaat om voorwerpen die van nature ook al een duidelijke sierfunctie (of decoratieve) hebben, omdat ze b.v. altijd in de woonkamer staan, Op dergelijke voorwerpen kunnen vormgevers zich echt uitleven en dat gebeurt dan ook, b.v. in meubels, asbakken en vazen; daarin vind je dan ook de meest zuivere voorbeelden van organische vormgeving