Aldo Rossi

Als docent, theoreticus en ontwerper is Rossi een van de meest invloedrijke architecten van zijn generatie geweest. Hij raakte vooral bekend als de exponent van een nieuwe rationele benadering van de architectuur die gebaseerd is op zijn bestudering van de stedelijke typologie. In 1966 publiceerde Rossi zijn eerste en meest bekende boek Tarchitettura della città (de architectuur van de stad) waarmee hij toonaangevend werd op het gebied van de architectuurtheorie. Het was een van de meest invloedrijke publicaties in een periode die werd gekenmerkt door het afwijzen vanhet rigide functionalisme en de eentonigheid van de Internationale Stijl. In,zijn boek analyseerde Rossi de stad als een verzameling 'stedelijke artefacten 1)', die een gebouwentypologie en een stedelijke morfologie 2) ontleenden aan de historische context. Zijn voorstel was om uit te gaan van een beperkte reeks gebouwentypen. Met hun abstracte, geometrische vormen kon men een autonome architectuur scheppen die door analogie associaties en herinneringen kan oproepen.

1) Door de mens vervaardigde dingen.

2) Morfologie is de leer van vorm en bouw.

Het type is datgene wat constant blijft. Voor Rossi kan geen enkel type worden gelijkgesteld aan een bepaalde vorm, wel kan elke architectonische vorm worden herleid tot een type. Rossi's typologie is dan ook een andere dan die van Durand, die aan het begin van de vorige eeuw een catalogus van herhaalbare en combineerbare elementen voorstelde. Voor Rossi is typologie het vanzelfsprekende in het leven. Het heeft te maken (...) met de lepel waarmee men de soep eet of de kan waaruit men de koffie schenkt. Architectuur is de constructie van de stad door de tijd heen: ze transformeert de stad of doet haar groeien. Rossi's tijdsbegrip wordt bepaald door de wisselwerking tussen permanentie en groei. Er zijn twee soorten permanente elementen in de stad, de woonwijken en de monumenten. Woonwijken kunnen eeuwenlang blijven bestaan, ook al veranderen de individuele huizen. Bij monumenten is het het individuele element dat permanent is en het vermogen heeft de stad zelf te structureren. (...)

Monumenten zijn plaatsen met een symbolische functie. Ze belichamen het collectieve geheugen van de stad; woonwijken zijn plaatsen met een conventionele functie, die slechts in termen van gebruik is te vatten. Al zijn herinneringen krijgen een speciale kwaliteit tussen gedachte en dimensie door Rossi's bijzondere tekentalent. Rossi's tekeningen zijn vaak ware schilderijen, rijk aan omgeving en atmosfeer, kleurig gewassen en vaak met een melancholisch lichteffect. (...) De tekeningen zijn voor alles ruimtelijk; ze scheppen architectonische volumes en stedelijke omgevingen. Het zijn geen abstracte studies maar vastgelegde visioenen. Hier zet Rossi's nadruk op architectuur als toneel voor het menselijk handelen een verwachtingsvolle toon; de ruimten bergen allerlei mogelijkheden in zich en roepen op een heel intense wijze aanwezigheden op die nog verborgen zijn, maar op het punt staan naar voren te treden, groot en melancholiek als acteurs in een klassieke tragedie.

De tekeningen hebben niets weg van schema's; zij scheppen de illusie van een omgeving die vraagt om mensen, waar het tenslotte in de architectuur om begonnen is.Een tweede reden voor hun buitengewone architectonische karakter is hun lokale klassieke achtergrond. Zij betreffen een Italië waar gedurende meer dan 2000 jaar aan gebouwd is. (...) Het natuurlijk gevolg is dat de op herinnering gebaseerde vormen in de tekeningen een structureel fundament hebben dat teruggaat op inheemse structuurtypen, van boerderijen tot industriële gebouwen, waarin altijd het klassieke verleden meespeelt. De gemetselde muur met zijn vensteropeningen, de massieve zuil en latei, de houten omlijsting met zijn diagonale verankering, het lichte, metalen skelet, de grote spanten in staal of hout, de geveltop, de cilindrische toren, de bus, het gewelf en de koepel maken Rossi's beeldtaal nooit abstract maar altijd Italiaans.