'Kom op! Steek de bibliotheken in brand! 

Verleg de loop der kanalen om de musea onder te laten lopen! Oh, wat een vreugde de oude roemrijke doeken, verscheurd en met uitgelopen kleuren, te zien afdrijven!Grijp je houwelen, bijlen en hamers en maak zonder mededogen de aanbeden steden met de grond gelijk!'

Umberto Boccioni

In Italië gold het kubisme als de belangrijkste impuls voor de moderne vernieuwingen van de futuristen, die als serieuze en oorspronkelijke kunstenaars pas publiekelijke aandacht verkregen toen zij samen met de kubisten in Parijs anno 1912 tentoonstelden. Waar de futuristen beoogden dat hun schilderijen snelheid, geweld, dynamische beweging en tijdsverloop uitdrukten, ontleenden zij daarentegen hun techniek aan de meer statische kunst van de kubisten. Hun militant actieprogramma echter verzette zich hevig tegen de kubistische geest.  

In hetzelfde jaar schreef vanuit Parijs de Italiaanse dichter Filippo Tommaso Marinetti, de ideologische vader van de futuristische beweging, dat de moderne dichter voortaan alleen nog maar moest zingen van "de veelkleurige en polyfonische revolutiehaard in moderne hoofdsteden; de nachtelijke vibraties van arsenalen en havens onder hun vlammende elektrische manen; (...) fabrieken hangend aan de wolken aan de draden van hun rook". Vervolgens verspreidde hij over de wereld een manifest dat, afwisselend in idealistische en in nogal wrede retoriek, de dood van de kunst uit het verleden en de geboorte van de kunst van de toekomst proclameerde.

In dit beeldhouwwerk is de futuristische obsessie voor beweging en snelheid plastisch uitgebeeld. De snel voortbewegende persoon is zo weergegeven dat vooral de vormveranderingen zijn uitgebeeld, die optreden wanneer een gestalte in de ruimte beweegt Waarschijnlijk heeft Boccioni gebruik gemaakt van een fotosequentie van een zich voortbewegende persoon. In zijn 'Manifest van de futuristische beeldbouwkunst' uit 1912 schrijft Boccioni ter verduidelijking: 'Laten we onszelf van dat zootje (de traditionele beeldhouwkunst) bevrijden en laten we oproepen tot de algehele afschaffing van de begrenzende lijn en de gesloten vorm van het beeld. Laten we het lichaam openscheuren en de omgeving erin opnemen.'

'Unieke vormen van continuïteit in de ruimte' uit 1913

Om zich heen verzamelde hij een groep schilders, van wie de belangrijkste waren Umberto Boccioni (1882-1916), Carlo Carrà (1881-1966), Luigi Russolo (1885-1947), Giacomo Balla (1871-1958) en Gino Severini (1883-1966). Boccioni, Carrá en Russolo stelden het Manifest van de Futuristische Schilders op, dat gepubliceerd werd op 11 februari 1910. Demonstraties, steeds provocerender, en meer manifesten verschenen in snelle opeenvolging. In 1912 organiseerde de groep een tentoonstelling van haar werk in Parijs en in 1914 publiceerde Boccioni een boek waarin hun ideeën tot uiteindelijke uitdrukking werden gebracht.

Deze vereenzelviging met het moderne leven is zelfs zover gegaan dat de futuristen niet alleen de beweging, bijvoorbeeld op straat, willen schilderen, maar ook het lawaai dat op straat is te horen. De Italiaanse kunstenaar Umberto Boccioni heeft in zijn beeldhouwwerken uitdrukking gegeven aan die futuristische dynamiek. Uit zijn uitspraak: 'Wij plaatsen de beschouwen midden in het beeld', blijkt dat hij de traditionele verhouding tussen kunstwerk en beschouwer wil doorbreken. In het beeld 'Unieke vormen van continuïteit in de ruimte' uit 1913 heeft hij omtrekken weggelaten om vorm te geven aan de ruimte en tijd die de voortschrijdende man omringen.

Samenstelling bronmateriaal  ten behoeve van ckv-2 en tehatex 2003/2005. Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. Lit: Bronnenbundels, Kunst in zicht. Groningen 1992

Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij helaas niet geven.

11/13/2007 last update digischool vaklokaal ckv-2