Palazzetto dello Sport

Pier Luigi Nervi 1958

Met de uitvinding van het gewapend beton ging er een wereld aan nieuwe mogelijkheden open. De eerste Franse fabrikant van beton, François Coignet, maakte er niet alleen bruggen, steunmuren en vuurtorens van, maar ook beelden van de Venus van Milo. Thomas Edison, uitvinder van onder andere de fonograaf en de gloeilamp, blijkt al in 1912 een vrijstaand huis van betonnen modulen te hebben ontworpen.

Pier Luigi Nervi, Italiaans architect en ingenieur, studeerde voor ingenieur te Bologna en legde zich toe op de gewapend-betonbouw en stichtte in 1923 een eigen firma voor betonconstructies. Hij werd vooral bekend door zijn ontwerp voor Palazetto dello Sport te Rome, waarbij de structurele elementen zichtbaar bleven en gewapend beton het belangrijkste materiaal was. Het sportpaleis heeft een diameter van bijna 59 meter en is 21 meter hoog en werd gebouwd voor de Olympische Spelen in Rome van 1960.

Het interieur: de gehele koepel is van beton. 

Nervi deed onderzoek naar verbeterde systemen van prefab gewapend beton, hij deed een aantal belangrijke uitvindingen op technisch gebied:

  • Hij werkte met kleine gewapend-betonvormen en maakte hierbij gebruik van een beweegbare stellage, waardoor veel ontwerpen met een ribstructuur mogelijk werden; 
  • Hij gebruikte gewapend beton dat hydraulisch was voorgespannen. Door deze technische verbeteringen ontstond er meer vrijheid in het ontwerp en kon Nervi meer onderzoek doen op ander gebied, zoals een onderzoek naar ritme als element van schoonheid.

Tijdens zijn werkzame leven heerste in Europa het constructivisme. Deze stroming is een variant op het functionalisme. Bij het constructivisme ligt echter een accent op de constructurele expressie van het ontwerp. Pier Luigi Nervi heeft een aantal fantastische ontwerpen van gewapend beton op zijn naam staan. Nervi was van mening dat de functie doorslaggevend was voor de vorm. Sinds 1947 was hij hoogleraar voor architectuur te Rome.

Sportpaleizen met plafonds met de elegante symmetrie van een zich openvouwende zonnebloem
De ontwerpen van Nervi getuigen van een verbazingwekkende durf en fantasie, en - daarop moet vooral de aandacht worden gevestigd - van een overtuigende logica. De ontdekking, dat het ijzerbeton een materiaal is dat geen steunpunten nodig heeft, maar kan worden behandeld als een homogene stof die zichzelf draagt, dateert al uit 1905, toen men in Zwitserland de eerste brug van dat materiaal bouwde. Hier troffen we voor het eerst bogen aan die waren geconstrueerd volgens het principe van in bochten gespannen curven. De ontdekking van deze nieuwe constructiemogelijkheden van het beton is pas in de laatste jaren van de 20ste eeuw door slechts enkele architecten ten volle uitgebuit.

Constructies van deze aard waren een absolute nieuwigheid, niet alleen op architectonisch gebied, maar ook op technisch terrein, wat ook kan worden gezegd van de geniale koepelconstructies van Buckminster Fuller, die bestaan uit zeer licht materiaal. Ondanks de grote spanwijdte is de montering uiterst eenvoudig, zodat slechts enkele arbeiders er maar een paar uur voor nodig hebben.

   

imgp0957.jpg (49080 bytes)  imgp0958.jpg (42111 bytes)  imgp0959.jpg (66504 bytes)

Samenstelling bronmateriaal  ten behoeve van tehatex 2003/2005. geraadpleegde lit oa Europese Architectuur. Pevsner Rotterdam 1971 Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. 

Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij helaas niet geven.

07/14/2004 last update