Woorden en afbeeldingen: twee heel verschillende manieren om naar de dingen om ons heen te verwijzen, twee aparte systemen waarmee we zo vertrouwd zijn, dat we ons verschil niet altijd bewust zijn. De Belgische schilder René Magritte was dat wel. Hij manipuleerde graag met de gewoonte van de kijker om realistische afbeeldingen letterlijk te nemen en schokte die gewoonte met paradoxale beelden.

Hij schilderde een pijp en daaronder de tekst: “dit is geen pijp”. Verwarring, verontwaardiging. Maar zou Magritte de tekst verlengd hebben met “...maar slechts geschilderd”, dan zou niemand gereageerd noch nagedacht hebben. Binnen het schijnbaar realistische schilderij werd met twee verschillende systemen gewerkt, die botsten.

In zijn korte, geillustreerde essay ‘Les mots et les images’ uit 1929 doet Magritte op onnavolgbare wijze, helder en eenvoudig, de gecompliceerde relaties uit de doeken die er bestaan tussen de dingen, de afbeeldingen van de dingen en de namen die wij aan de dingen geven. De woorden en de afbeeldingen functioneren beide, omdat we van stilzwijgende afspraken over hun betekenis uitgaan, terwijl een afbeelding wél op een ding lijkt en een woord niet.

In bijgaand schilderij doet Magritte eigenlijk dit: hij neemt de plaatjes en vervangt de bijbehorende woorden. Daar knarst iets. Tegelijkertijd moeten we ons realiseren, dat voor wie de Franse taal niet beheerst, er niets aan de hand is.

Magritte zegt hetzelfde over de dingen en hun afbeeldingen: alles kan iets anders betekenen, wat dan ook, mits men het onderling over het gebruik eens is. Dingen, woorden, beelden hebben uit zichzelf geen betekenissen; het is de mens die ze er aan geeft.

 
Samenstelling bronmateriaal ten behoeve van kunstvakken voor havo en vwo in het profiel C&M..  Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. Bron oa Openbaarkunstbezit 0ktober 79

Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij niet geven

27-06-2008