|
Andy Warhol (1928-1987) |
| Hij verhief soepblikken en Brillo Boxen tot kunst, zag supermarkten als de musea van de toekomst, verving het schildershandschrift door mechanische zeefdruktechniek, was de ontdekker van The Velvet Underground, en dripte niet op canvas, zoals Jackson Pollock, maar piste over glanzende koperplaten. |
| Veel van het werk liet hij aan anderen over: de organisatie, de financiën en het zeefdrukken. Al in zijn vroegste reclametekeningen liet hij zijn moeder de onderschriften schrijven. Er werden zelfs hele series door assistenten gedrukt. Alleen de handtekening was van de kunstenaar zelf. Kopers die dat achteraf te horen kregen waren not amused. Toch paste deze werkwijze geheel in het onpersoonlijke, mechanische uiterlijk van zijn werk. Originaliteit en het idee van de kunstenaar als een eenzaam genie op de Olympus waren hem vreemd. 'Ik heb geprobeerd schilderijen met de hand te maken,' vertelde Warhol in 1968, 'maar met de zeefdruktechniek gaat het een stuk eenvoudiger. Een van mijn assistenten, of wie dan ook, kan het ontwerp even goed reproduceren als ik.' |
|
|
| Warhol verhief de no-hands look van de zeefdruktechniek tot kunst, en logenstrafte daarmee de filosofie van Walter Benjamin, die in de jaren dertig had geschreven dat de moderne reproductietechnieken de waarde van kunst zouden uithollen. Niet bij Warhol. Hoe onpersoonlijker zijn werk was, hoe beter bij het vond. |
| Herhaling zat Warhol in zijn bloed. Hij kon een hele middag naar hetzelfde plaatje luisteren. Twintig jaar lang zou hij bij zijn moeder dezelfde soep eten, Campbell's. Hij zag zichzelf als een machine, waarvan de producten niets met de maker van doen hadden. Door de repetitie van handelingen en technieken wilde bij het beeld inhoudloos en 'leeg' maken. En in zekere zin democratisch. 'Het fantastische van Amerika is dat de rijkste consument dezelfde dingen kan kopen als de armste,' schreef bij in 1975. 'je zit voor de televisie en je ziet een Coca-Cola-reclame en je weet dat de president coke drinkt, Liz Taylor coke drinkt, en - stel je voor - ook jij coke kunt drinken.' Zonder enig hiërarchisch onderscheid of verder commentaar gaf hij een beeld van de Amerikaanse maatschappij, variërend van Marilyn Monroe, Jackie Kennedy tot afbeeldingen van de elektrische stoel, verkeersongevallen en dollarbilietten. Het was hem allemaal om het even. De dingen moesten voor zichzelf spreken. En de beste manier om dat te doen, was door ze plompverloren en recht voor z'n raap in beeld te brengen. Het vreemde was dat daardoor het werk juist herkenbaarder werd. Warhol groeide uit tot de kunstenaar van de polaroidfoto's, de droog nageschilderde Cambell's soepblikken en de uren durende films waarin niets gebeurde. |
| Wie of wat Warhol zelf was, daarover deed hij geen uitspraken. Hij zag zichzelf als een acteur die een rol speelde of een mannequin die in een fotosessie figureerde. 'Als u alles over Andy Warhol wilt weten, hoeft u alleen naar het uiterlijk van mijn beelden, mijn films en rni)n persoon te kijken: dat ben ik. Daarachter zit niets verstopt.'Tegelijkertijd hield hij alle krantenartikelen bij om een idee te krijgen hoe anderen over hem dachten. Het ging hem om het beeld, het imago. Reden waarom hij zich in de jaren zestig restylede met een nauwsluitende zwarte broek, zwart leren jack, puntige boots, zonnebril en een zilverwitte pruik die paste bij het aluminiumkleurige interieur van The Factory. Hij wilde herkend worden, beroemd, en stelde daarvoor alles en iedereen in zijn dienst. |
|
