Francis Bacon
Francis Bacon (1561-1626) was filosoof, jurist, wetenschapper en staatsman. Hij geldt als grondlegger van het empirisme.  Bacon behoorde met Pierre de la Ramée (1515-1572) en Jan Amos Comenius (1592-1670) tot de drie buitenlandse filosofen die in de Republiek van de zeventiende eeuw de meeste invloed uitoefenden. Constantijn Huygens (1596-1687) behoorde tot zijn bewonderaars.
Zijn opvatting is het duidelijkst verwoord in zijn boekje Novum Organum Scientiarum, dat in 1620 verscheen. Hierin schreef hij o.a.:

“In de zondeval verloor de mens tegelijkertijd zowel zijn onschuld, alsook zijn heerschappij over de schepping. Beide verliezen kunnen echter  zelfs in dit leven  gedeeltelijk worden hersteld: het eerste door het geloof en het tweede door wetenschap en techniek”.

Bacon vond, dat men nooit ver en diep genoeg kon studeren zowel in het boek van Gods woorden (de Bijbel), alsook in het boek van Gods werken (de schepping). Ook vond hij, dat de mensen de plicht hadden, de krachten en mogelijkheden uit die schepping tot het uiterste aan te wenden tot heil van de mensen. Men moest die schepping te lijf gaan, zo zei Bacon, en haar de geheimen ontfutselen.

Bacon sprak  in een tijd, dat de levensomstandigheden beroerd waren, de hygiëne erbarmelijk, de kindersterfte massaal (meer dan 80 procent) en het menselijk lijden voor ons onvoorstelbaar. In zulke omstandigheden is het een primaire eis alle mogelijke middelen aan te grijpen om daarin verbetering te brengen en de mensen op te roepen, daarin niet te verslappen of zich door de deskundigen en autoriteiten te laten ontmoedigen. Bacon beval de opkomende wetenschap aan als een krachtig middel tot bestrijding van de menselijke ellende, die hij zag als een gevolg van de zonde.

Het onvoltooide werk 'Nova Atlantis' van Francis Bacon is in 1626 gepubliceerd. Bacon beschrijft hierin een groot aantal uitvindingen die pas in de 20e eeuw gestalte kregen: experimenten met licht en geluid, gewasveredeling, beïnvloeding van de weersgesteldheden, genetische experimenten, regeneratie van lichaamsdelen et cetera.
Hierbij een tweetal leesfragmenten: 

"Wij bezitten ook een grote verscheidenheid aan ovens met een breed gebied aan hitte; fel en snel, sterk en constant, zacht en mild, aangeblazen, rustig, droog, vochtig et cetera.

Maar bovenal hebben wij vormen van hitte die een afspiegeling zijn van de hitte van de zon en de hemellichamen, en door verscheidene schommelingen in beweging gaan en voortgaan alsof ze in een omloopbaan zijn en weer terugkeren. Daarmee brengen wij bewonderenswaardige effecten teweeg.

Daarnaast hebben wij de hitte uit mest en uit de buik, de maag, het bloed en de lichamen van levende wezens, uit hooi en kruiden die vochtig zijn opgeslagen, en uit ongebluste kalk et cetera.

Ook hebben wij instrumenten die enkel door te bewegen hitte genereren.

Verder hebben wij nog plaatsen om dingen zwaar te isoleren, en plekken onder de grond die van nature of kunstmatig hitte afgeven. Deze uiteenlopende soorten hitte gebruiken wij al naar gelang vereist wordt door het werk dat wij van plan zijn.

Wij bezitten ook perspectivische huizen, waar wij alle soorten licht, straling en kleur vertonen. Uit ongekleurde en doorzichtige dingen kunnen wij u de totale verscheidenheid aan kleuren laten zien. Niet in regenbogen, zoals dat bij edelstenen en prisma's het geval is, maar elk ervan afzonderlijk.

Wij tonen tevens alle verveelvoudigingen van het licht, dat wij over een grote afstand verplaatsen en zó scherp maken dat het kleine punten en lijnen kan onderscheiden.

Ook tonen wij alle lichtschakeringen, elke misleiding van het oog en elk gezichtsbedrog aangaande vormen, grootten, bewegingen en kleuren, en alle schaduwen.

Ook ontwikkelen wij verschillende manieren, die u nog onbekend zijn, om licht voort te brengen dat wij rechtstreeks uit verschillende soorten materie halen.

Wij brengen middelen voort waarmee objecten in de verte gezien kunnen worden, bijvoorbeeld in de lucht en in verafgelegen plaatsen; en geven dingen die dichtbij zijn, weer alsof ze ver weg zijn, en die ver weg zijn, alsof ze dichtbij zijn, zodat wij afstanden simuleren.

Wij hebben ook hulpmiddelen ten behoeve van het gezichtsvermogen die ver uitgaan boven de brillen en glazen die in zwang zijn.

Tevens hebben wij glazen en middelen om volmaakt scherp kleine, minutieuze lichamen te zien, zoals de vorm en kleur van kleine vliegen en wormen, graankorrels en verontreinigingen in edelstenen, die anderszins niet waargenomen kunnen worden; en waarnemingen aan urine en bloed te doen die op andere wijze niet kunnen plaatsvinden.

Wij maken kunstmatige regenbogen, halo's en lichtcirkels.

Wij laten ook allerlei weerspiegelingen, lichtbrekingen en verveelvoudigingen van zichtbare stralen uit voorwerpen zien."

Samenstelling van het bronmateriaal voor de vaklokalen uitsluitend en alleen ten behoeve van de vak ckv-1 uit het algemeen deel  voor havo en atheneum en het vak ckv vmbo en de kunstvakken uit het profiel C&M. (CKV 2/3 en tehatex) en uit de onderbouw het vak beeldende vorming. Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. 

Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten, afbeeldingen ed? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij helaas niet geven. In plaats hiervan geven we onder aan de pagina ruimte voor een eigen invulling of verwijzing naar internetpagina's.

05-03-2007