Samuel Bing
Hoewel Japan al meer dan driehonderd jaar contact had met Europeanen, was er tot 1854 in het westen niet veel over het land bekend. Het had zich in de zeventiende eeuw afgesloten voor buitenlanders en in 1639 alleen de Hollanders toegestaan om een handelsfactorij te handhaven op het eilandje Deshima, voor de kust van Nagasaki. In deze situatie kwam pas verandering toen op 31 maart 1854 de Amerikaanse Commodore Matthew C. Perry met zijn vloot Japan dwong een handelscontract te sluiten met de Verenigde Staten. Al spoedig gingen de havens van Japan ook voor handel met de rest van de wereld open en reisden Japanners zelf naar het westen. Japan was in 1862 vertegenwoordigd op de Wereldtentoonstelling in Londen en toonde daar tot dan toe in het Westen vrijwel onbekende kunst.
In de jaren die volgden werd Europa overspoeld met een stroom van Japanse voorwerpen van steeds hogere kwaliteit. Lakvoorwerpen, beschilderde kamerschermen, kimono's, gordelknopen, waaiers, bronzen, keramiek, rolschilderingen en vooral prenten (ukiyo-e) uit Japan vonden hun weg naar Europese verzamelaars en kunstenaars. In de grote steden van Europa boden steeds meer winkels Japanse curiositeiten aan, meestal samen met voorwerpen uit China.

Het beroemdste voorbeeld is 'La Porte Chinoise' in Parijs, van oorsprong een theesalon, waar Franse kunstenaars omstreeks 1860 de eerste kleurige Japanse prenten zagen. De Haagse handelaar in exotische goederen Dirk Boer maakte al vroeg gebruik van de Nederlandse handelsvoorsprong met Japan en kon omstreeks 1830 allerlei Japanse voorwerpen aanbieden in zijn 'Japansche Winkel' (later omgedoopt tot Groote Koninklijke Bazar).

Edward (Edouard) Colonna (1862-1948) Designed for Samuel Bing in his Paris Salon, L'Art Nouveau, and the 1900 Paris Exhibition.

In Parijs handelde Samuel Bing (1838-1905) in Japanse en andere oosterse kunst. Toen deze kunst zo modieus werd dat er te veel concurrenten op de markt kwamen zette hij zijn kunsthandel om en gaf het de titel Maison de l'Art Nouveau. Met zijn verhandelen van Japanse kunst had Bing een grote invloed op de kunstenaars in Frankrijk in de 19e eeuw, waaronder ook de Nederlandse Vincent van Gogh.

Bing vertegenwoordigde ook de Amerikaan Louis Comfort Tiffany waarmee hij met name het glaswerk, maar ook andere kunstvoorwerpen in Frankrijk bekend maakte.

Doordat Bing veel steun had van kunstenaars kreeg hij toestemming om in de Parijse wereldtentoonstelling van 1900 een eigen paviljoen in te richten, het Pavillion Art Nouveau Bing. Hierin liet hij drie volledig in de moderne stijl ingerichte vertrekken zien. In dit Gesamtkunstwerk liet Bing het werk van toen nog onbekende ontwerpers zien, Eugène Gaillard, maar ook van de Belgische Henry van de Velde.

Pavillion Art Nouveau Bing-->
Vincent van Gogh was ook zeer onder de indruk van de Japanse prentkunst. Volgens een brief aan zijn broer Theo van Gogh waren er op de zolder bij Bing 10.000 Japanse prenten, die hij voor een vriendenprijs mocht kopen. 500 van deze prenten bevinden zich in het Van Gogh Museum in Amsterdam. (In 2004/2005 wijdde dit museum een tentoonstelling aan de kunsthandelaar Bing, met allerhande voorwerpen die ooit door Bing zijn verkocht. Vele van deze voorwerpen bevinden zich in Europese musea.)

Toch zou het nog jaren duren voordat eerst in Parijs en Londen en daarna in andere grote steden van Europa een ware Japanmode opkwam. Omstreeks 1875 werd het een rage om interieurs te verfraaien met kleurige Japanse waaiers, maskers, kimono's, lampions, houtsneden en keramiek en er werden zelfs 'Japanse' opera's en toneelspelen opgevoerd. Serieuze bestudering van Japanse kunst en vooral de Japanse prenten had al eerder bij enkele Franse en Engelse kunstenaars de ogen geopend voor nieuwe artistieke mogelijkheden. Niet zozeer de botanisch precieze weergave van onderwerpen uit de natuur, maar juist de decoratieve wijze waarop deze op veel Japanse kunstvoorwerpen waren verwerkt wekte bij westerse kunstenaars veel bewondering.

Samenstelling bronmateriaal ten behoeve van het nieuwe vak ckv-2 uit het profiel C & M voor havo en atheneum en tehatex vwo.  Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. 

Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij niet geven Geraadpleegde literatuur onder andere: Openbaar Kunstbezit 83/3 WvanGulik

06/19/2011 CKV-2  digitale school