De bespreking van het schoolexamen CKV2 vwo op 13 april 2005

Het voorstel van de minister van Onderwijs om van CKV2 in 2009 een centraal examen te maken, geeft het vak meer status. Marieke Wensing van het CITO, de instelling die de examens construeert vroeg de docenten dan ook om zeer kritische opmerkingen te maken, hoe kritischer hoe beter. De CEVO, de instelling die, in opdracht van de minister de examens vaststelt, heeft gezegd dat het wat hun betreft eerder kan.

Wat verandert er met CKV2 als centraal examen? Het belangrijkste is dat de normen dan centraal vastgesteld worden. Bij de bespreking van de diverse onderdelen van het examen van 2005 bleek dat dit voor de beoordeling gevolgen zou hebben gehad. Na nog wat technische vragen werden de vragen in volgorde behandeld.

Goed te maken

Over het algemeen waren de docenten niet ontevreden over het examen. Het was goed te maken, hoewel blok 3 wat in de verdrukking kwam. Blok 3 bevatte een aantal langere videofragmenten. Na het lange turen naar het scherm, waarbij een enkel plaatje veel tijd kostte omdat het geen duidelijke foto was ( de bronzen deuren van de dom van Hildesheim), waren leerlingen en docenten te moe om nog aandachtig naar de video’s te kijken. Een voorstel om langere video’s eerder in het examen aan te bieden wees Mariek Wensing af. Het CITO kiest ervoor het examen in historische volgorde aan te bieden.

Gemakkelijk

Een aantal vragen werd erg gemakkelijk gevonden. Vraag 11, bijvoorbeeld, toonde een serie foto’s van Martin Parr met de vraag: ‘Geef aan hoe het verhaal dat Parr met deze serie foto’s vertelt, kan worden geïnterpreteerd’. Het was niet mogelijk een foute interpretatie van de serie te geven. Het hele blok 3 werd inhoudelijk gemakkelijk gevonden: ‘Je hoefde geen CKV2 te volgen om de vragen te kunnen maken’.

Verwarrend

Uitvoerig werd gediscussieerd over een aantal vragen die verwarrend waren voor de leerlingen. In vraag 2 ( Over de bronzen deuren van de Dom van Hildesheim. ‘Leg aan de hand van twee aspecten uit waarom hier sprake is van dramatische uitdrukkingskracht’) werd met de term dramatische uitbeeldingskracht de beeldende vormgeving bedoeld en niet wat in de discipline drama onder dramatisch wordt verstaan. Onverwachte verwarring gaf het feit dat Theo van Gogh tussen het maken en het afnemen van het examen vermoord werd. Veel leerlingen brachten in vraag 36 het cultgehalte van de film in verband met zijn dood.

Fouten

Opvallend was het aantal fouten en omissies dat met betrekking tot de discipline Drama voorkwam in het examen. De term dramatische handeling betekent bijvoorbeeld ‘gebeurtenis in een gespeelde situatie’, of ‘de waarneembare activiteit van personages’. In de vragen 14 en 16 werd deze term fout gebruikt, wat bedoeld werd – de ontwikkeling van het dramatische verhaal -  wordt bij drama met de term ‘dramatische ontwikkeling’ aangegeven. Bij sommige vragen ontbraken dramatische aspecten in het antwoord. Bij vraag 31 wordt een videofragment uit de serie ’Zeep’ uit het programma Klokhuis getoond. De leerlingen moeten drie voorbeelden geven van de manier waarop in die serie het soapformat wordt geparodieerd.  Bij het antwoord ontbreekt de speltechniek. Ook bij vraag 32 die gaat over wijzigingen in de machtsverhoudingen in een scène van de film ‘Interview’ van Theo van Gogh, is het antwoord slechts gebaseerd op de gesproken tekst en is het nonverbale gedrag geheel buiten beschouwing gelaten. Deze omissie is ernstig omdat het nonverbale gedrag een geheel andere interpretatie van de machtsverhoudingen weergeeft. Het is bekend dat de toeschouwer 55% van de aandacht geeft aan het visuele aspect van de mededeling, 38 5 aan het auditieve aspect (intonatie) en slechts 7% aan de letterlijke inhoud, de boodschap. Ook bij een vraag over film stond een fout in het antwoord: cliffhanger is geen filmtechnisch effect, maar hoort bij de vormgeving van het verhaal. Het leek wel of niet alle disciplines bij het maken van het examen deskundig vertegenwoordigd waren.

Behoefte aan handleiding

De docenten gaven aan dat ze behoefte hebben aan een duidelijke handleiding om hen en de leerlingen in staat te stellen de terminologie van de diverse disciplines die bij CKV2 horen goed te leren. De diverse methoden bieden op dit gebied geen of niet voldoende materiaal. De meeste docenten beheersten bijvoorbeeld de muziektermen ‘klankkleur en harmonie’ niet, hun leerlingen hadden vraag 20 dan ook niet goed beantwoord.

Nieuwtjes

Langzamerhand werd iedereen moe. Veel docenten hadden ook de vergadering over het havo-examen bijgewoond, een aantal moest nog ver reizen om thuis te komen. De voorzitter van de divisie kunstvakken van het CEVO, Jos Herfs sloot af met een aantal mededelingen. De kunsthistorica Esther Bos is benoemd tot voorzitter van de commissie veranderingen CKV.

De examenprogramma's zijn wat aangepast. Van de mogelijkheid te reageren op de voorstellen tot verandering hebben docenten nauwelijks gebruik gemaakt. De aanwezige docenten bleken van deze mogelijkheid niet op de hoogte te zijn. Communicatie blijft lastig. Ondertussen neemt de minister de examenprogramma’s over, hierbij komt er meer ruimte voor de scholen om een eigen onderwerp te kiezen. Maar er is nog veel werk aan de winkel. Er moet, bijvoorbeeld meer eenheid komen tussen CKV2 en de CKV3-vakken.

Dank

Tevreden en dankbaar voor al het werk dat Jacqueline Bontje weer had verricht om deze vergaderingen mogelijk te maken, zwommen we in de stromende regen naar auto of station.

Henriette Coppens