Zoeken naar cultuur in Nederland
 
  Reis door cultuur in Nederland
 
  over cultuurwijs abonneer
 
home
terug
opnieuw zoeken
opnieuw zoeken

Op bezoek bij ICN

Je hebt waarschijnlijk nog nooit direct te maken gehad met het Instituut Collectie Nederland, afgekort ICN. Toch speelt deze organisatie een belangrijke rol in de wereld van musea, archieven en bibliotheken. ICN is het kennisinstituut voor het cultureel erfgoed. Instellingen krijgen er advies, ministers kunnen er heen voor een schilderijtje aan de muur en studenten leren er het vak van restaurator.

Het textiellokaal van de opleiding tot restaurator bij het ICN, foto © DEN, Annemiek Teesing

Behoud en beheer
Als we willen dat de spullen die wij nu in musea, archieven en bibliotheken kunnen bekijken, er over honderd jaar nog steeds zijn, moeten ze wel goed worden bewaard. De tijd, mensenhanden en het klimaat kunnen er voor zorgen dat de spullen slijten, kapot gaan of in stukjes uiteen vallen. Instellingen gebruiken daarom allerlei technische snufjes om hun spullen te behouden en te beschermen tegen verval. Dit wordt conserveren genoemd.
Er worden bijvoorbeeld speciale kasten gemaakt waarin de spullen zo goed mogelijk kunnen worden bewaard. Er wordt voor gezorgd dat er geen insecten bij de spullen kunnen komen en ze worden bij een constante temperatuur en luchtvochtigheid bewaard. Soms is het ook nodig om het voorwerp zelf te behandelen, bijvoorbeeld door het schoon te maken.
Gelukkig hoeven de instellingen al deze technische zaken niet allemaal zelf te bedenken. Hiervoor kunnen ze terecht bij het ICN. Ze kunnen zowel advies krijgen over het behoud (conserveren) van de collectie als het beheer ervan. Met dit laatste wordt bedoeld dat alle objecten op een duidelijke manier moeten worden opgeschreven en bewaard, zodat ze later altijd weer terug te vinden zijn.

Een Restaurator is één van de weinige mensen die kunstschatten echt in handen mag nemen, foto © DEN, Annemiek Teesing
Word restaurator
Het behoud van een object stopt echter niet bij conserveren alleen. Soms is het nodig om een voorwerp te restaureren, om het echt eens goed onder handen te nemen dus. Zon karweitje wordt uitgevoerd door de restaurator, één van de weinige mensen die kunstschatten echt in handen mag nemen. Hij of zij maakt de voorwerpen schoon, voert reparaties uit en brengt ze soms zo veel mogelijk in de oorspronkelijke toestand terug.
Natuurlijk kun je niet zomaar restaurator worden, daarvoor heb je een degelijke opleiding nodig. Bij het ICN kun je deze vierjarige voltijds studie volgen. Je kunt uit vier richtingen kiezen: boeken & papier, keramiek & glas, metaal, meubelen en textiel. Na afloop van de opleiding ben je een volleerd restaurator die terecht kan bij musea, archieven, bibliotheken, of als zelfstandige restaurator aan de slag kan.
Wij spraken bij het ICN met Suzan Meijer, één van de oud studenten van de opleiding. Suzan is nu hoofdrestaurator textiel bij het Rijksmuseum Amsterdam én docent bij de studierichting textielrestauratie. Op de volgende pagina lees je wat zij te zeggen heeft over haar werk als restaurator.

De collectie
Ten slotte is het ICN ook nog een soort museum zonder tentoonstellingsgebouw. Ze beheren namelijk een collectie van ruim honderdduizend (kunst)voorwerpen die eigendom is van het rijk. De collectie wordt in Rijswijk bewaard in een depot dat een oppervlakte heeft van ongeveer 6 voetbalvelden.
Het ICN probeert deze collectie zo veel mogelijk uit te lenen. Zo kun je schilderijen en andere kunstvoorwerpen uit de collectie vinden in musea, ministeries, ambassades en andere overheidsgebouwen.
Als je een interview ziet met een minister op zijn werkkamer, let dan maar eens op de wand achter hem. Grote kans dat het schilderij dat je ziet hangen uit de collectie van het ICN afkomstig is.

Frank Meijer en Pieter de Dreu

Meer informatie over de opleiding
Voor de opleiding tot restaurator moet je minimaal in het bezit zijn van een VWO diploma, bij voorkeur met het profiel 'Natuur en Techniek', 'Natuur en Gezondheid' of een invulling met scheikunde in het vrije deel. Elke twee jaar worden er ongeveer 20 studenten geselecteerd. Die selectie vindt tijdens verschillende testdagen in het voorjaar plaats. Kijk voor meer informatie op de website van het ICN.



 
Instelling:
Digitaal Erfgoed Nederland