Zoeken naar cultuur in Nederland
 
  Reis door cultuur in Nederland
 
  over cultuurwijs abonneer
 
home
terug
opnieuw zoeken
opnieuw zoeken

Werken in de cultuur: de restaurator textiel

Suzan Meijer is hoofdrestaurator textiel bij het Rijksmuseum Amsterdam, daarnaast is zij ook docent aan de opleiding tot restaurator bij het ICN. Zelf studeerde ze in 1992 af bij deze opleiding waar ze nu les geeft. We vroegen haar wat er leuk is aan het vak restaurator textiel.

Suzan Meijer, foto DEN  
"Het aantrekkelijke van het vak van restaurator vind ik de combinatie van denken en doen. Je moet handig zijn met je handen maar daarnaast moet je voorafgaand aan de restauratie ook een gedegen onderzoek verrichten. Juist de context van een object maakt het interessant. Hoe meer je bijvoorbeeld van een kostuum weet, hoe interessanter het wordt. En, omdat het letterlijk op de huid van mensen heeft gezeten, komt de geschiedenis heel dichtbij.
Het liefst werk ik aan een interessant probleem, iets wat eerst onoplosbaar lijkt. Bij kostuums, maar ook vooral bij gestoffeerde meubelen komt dat vaak voor. In de loop der tijd is daar ontzettend mee gerommeld. Ik vind het ontzettend spannend als je dan kunt achterhalen hoe het oorspronkelijk heeft gezeten, bijvoorbeeld door in de spijkergaatjes te kijken of je nog minuscule restanten kunt vinden van eerdere bekleding. Als ik geen restaurator was, dan was ik forensisch onderzoeker geworden. Die moet ook iets bouwen van allerlei rare aanknopingspunten en losse eindjes."

Aan elke restauratie gaat een grondig onderoek vooraf, foto © DEN

Ik heb wel eens gehoord van de ethiek van het restaureren, wat is dat?
"Een restaurator houdt zich niet alleen bezig met het handwerk. Ook de ethiek van het restaureren staat tegenwoordig centraal: hoe ver moet en kun je gaan bij het restaureren? Vroeger werd geprobeerd een voorwerp altijd zo perfect mogelijk te maken, ook als dat betekende dat het origineel daarmee werd aangetast. Dat doen we niet meer. Het is nu vooral belangrijk dat een restauratie nog ongedaan gemaakt kan worden. Het kan namelijk best zo zijn dat wij over 50 jaar heel anders over restaureren denken dan nu. Daarnaast speelt geld ook een belangrijke rol. Als je ergens nog veel exemplaren van hebt is het misschien wel te duur om het te restaureren."

Je bent restaurator textiel: heb je zelf iets met mode en kostuums?
"Textiel bestaat zeker niet alleen maar uit jurkjes met roesjes, daar heb ik zelf ook helemaal niet zoveel mee. Je kunt je in zeer veel verschillende gebieden specialiseren. Bijvoorbeeld weeftechnieken, archeologisch textiel, wand en vloertapijten, maar ook vlaggen en vaandels of etnografica. Ik zelf ben bijvoorbeeld altijd erg gefascineerd door de piratenvlaggen die we op de afdeling Nederlandse Geschiedenis van het Rijksmuseum hebben.
Er komen de laatste tijd ook veel voorwerpen van kunststof bij de textielrestauratoren terecht. Dit komt omdat ze vaak zijn verwerkt in kledingstukken of dienst doen als accessoire. Deze hebben soms maar een zeer beperkte levensduur. Anders dan je zou verwachten vergaan ze soms veel sneller dan stoffen van enkele eeuwen geleden. We weten van veel stoffen helemaal niet wat ze in de toekomst gaan doen. Hiernaar doet het ICN op het moment veel onderzoek. Het is voor mij en mijn collegas een grote uitdaging om voor deze materialen nieuwe conserveringsmethoden te ontwikkelen. En soms kan er nauwelijks iets aan gedaan worden. Zo kregen we eens een regenjas binnen die waterdicht gemaakt was met rubber. In de loop der tijd wordt rubber hard en brokkelig, en dat proces kan je niet ongedaan maken. Het enige dat we dus konden doen was een mal maken onder de jas, zodat hij goed in model hard kan worden. Een soepele stof is het dus niet meer, maar nu kan je in iedergeval wel goed zien welk model de jas heeft. "

Wat is je favoriete object?
"Ik ben begonnen als restaurator van gestoffeerde meubelen, maar ben me door mijn werk in het Rijksmuseum steeds meer met kostuums bezig gaan houden. Toch is mijn favoriete object nog steeds een meubelstuk. Het komt ook niet uit het Rijksmuseum zoals je wellicht zou denken, maar uit Museum Paleis het Loo: een nep boombasten houthakkersbankje, gemaakt van stof. Elke keer als ik het museum bezoek verwonder ik me weer over dit wonderlijke object. Een bewijs dat textiel meer is dan alleen de kussens van een stoel of kanten kraagje van een jurk."

Frank Meijer en Pieter de Dreu

Kijk voor meer informatie over de opleiding tot restaurator bij het artikel op bezoek bij ICN



 
Instelling:
Digitaal Erfgoed Nederland
 
Publicatiedatum:
22 januari 2004