De affiches voor de Olympische Spelen van 1916 waren al gedrukt, toen de Eerste Wereldoorlog roet in het eten gooide. In 1928 was het dan zover: de 9de Olympische Spelen vonden plaats in Amsterdam.
|
|
| Voetballer Harry Dénis legt namens alle atleten de olympische eed af. © fotocollectie Nationaal Archief. |
Amsterdam had er zelfs een geheel nieuw stadion voor laten bouwen, met een voetbalveld, een sintelbaan voor de hardloopwedstrijden en een wielerbaan. Het stadion lag aan de zuidkant van de stad. Bij de nieuwe stadsuitbreiding kregen de straten olympische namen als Marathonweg, Speerstraat en Olympiaweg. Het was gebouwd in een vooruitstrevende bouwtechniek: gewapend beton met een bekleding van baksteen. Opvallend was de toren met bovenop een schaal voor de olympische vlam. De vlam lijkt een oude traditie, maar is in 1928 geïntroduceerd door architect Jan Wils (1891-1972). Aan de toren, versierd met de zes olympische ringen, zaten ook de luidsprekers bevestigd, een nieuwe voorziening in die tijd.
Architect Wils, ooit in 1917 medeoprichter van kunstenaarsgroep De Stijl, oogstte veel lof met zijn bouwwerk. Men vond het stadion zowel simpel als stijlvol en ook nog goed bruikbaar. Toen in de jaren '90 van de 20ste eeuw stemmen opgingen om het stadion af te breken aangezien het geen nut meer had, kwam er zoveel protest uit de kringen van monumentenzorgers, Amsterdammers en sportliefhebbers dat het stadion bleef en zelfs werd gerestaureerd.
 |
| Luchtfoto van het Olympisch Stadion tijdens de openingsceremonie van de Olympische Spelen. © fotocollectie Nationaal Archief. |
In 1928 was er geen geld voor een olympisch dorp. Het stadion was een al bijna onoverkomelijke uitgave geweest. De deelnemers werden daarom ondergebracht bij particulieren en in scholen, die leegstonden omdat het zomervakantie was.
|
|
| Eregalerij voor met goud onderscheiden Nederlandse atleten in het Olympisch Stadion Amsterdam. (Foto P. de Dreu) |
Er deden ruim 300 Nederlanders mee aan de spelen. Met succes, want er werden 7 gouden (voor wielrennen, zwemmen, boksen en paardrijden), 11 zilveren en 5 bronzen medailles verdiend. Alleen de voetballers stelden teleur. Zij werden al in de eerste ronde uitgeschakeld door Uruguay. Absolute publiekslieveling was de Fin Paavo Nurmi die na een spannende strijd met een landgenoot de 10 kilometer hardlopen won.
De spelen leverden niet alleen medailles op, maar waren ook goed voor het imago van Amsterdam: de perfecte organisatie werd alom geprezen.
Annemarie Vels Heijn
)
)