Bloemencorso's, carnavalsoptochten, de intocht van Sinterklaas, ze zijn allemaal afspiegelingen van de grote feestelijke intochten uit het verleden.
Praalwagens en erebogen
Veldheren die een overwinning hadden geboekt werden vroeger op een erewagen door de stad gereden, omringd met hun krijgsbuit. Voor koningen en keizers die een officieel bezoek aan een stad brachten werden erebogen opgesteld, praalwagens gebouwd en zelfs podia aangelegd waar toneelvoorstellingen plaatsvonden. Kunstenaars maakten vaak de ontwerpen voor de feestelijke aankleding. Veel is er van die intochten niet bewaard gebleven. De wagens en bouwsels waren gemaakt van beschilderd doek en hout en werden na de intocht afgebroken. Net zoals tegenwoordig de corsowagens die een jaar lang onttakeld in een schuur staan, tot het volgende corso.
 |
P.P. Rubens, De triomfwagen van Kallo, 1638
103 x 71 cm., Koninklijk Museum voor Schone Kunsten, Antwerpen |
Blijde inkomst in Antwerpen
In documenten is weliswaar te lezen dat er intochten werden gehouden, maar hoe die er uitzagen is meestal niet meer bekend. Van een aantalweten we gelukkig meer. Zo hield Ferdinand, zoon van de koning van Spanje en gouverneur-generaal der Nederlanden, in 1635 een intocht in Antwerpen. Zo'n intocht werd ook wel blijde inkomst genoemd, een woord dat men in België nog graag gebruikt voor koninklijk bezoek. Niemand minder dan de beroemde schilder Rubens, die in Antwerpen woonde, kreeg de opdracht de erepoorten voor de intocht te ontwerpen. Een paar van zijn schetsen zijn bewaard gebleven. De poorten waren enorm, wel 15 meter hoog. Een ervan had zelfs bovenop een beeld van een gevleugeld paard. Toen Ferdinand drie jaar later vlakbij Antwerpen een grote veldslag won, liet het Antwerpse stadsbestuur Rubens een grote praalwagen ontwerpen om die overwinning te vieren. Ook daarvan is de schets bewaard gebleven. Het is een enorme, gouden wagen met daarop wel tien figuren en helemaal bovenaan een opeenstapeling van harnassen en tientallen grote en kleine vlaggen. Voor het Rubensjaar 1977 werd de wagen nagebouwd, hij was acht meter hoog.
Intocht in Amsterdam
Nog meer is er bekend over de intocht van Maria de Medici in Amsterdam in 1638. Maria de Medici was de weduwe van de Franse koning en door de nieuwe koning Lodewijk XIII, haar zoon, verstoten. Maar Amsterdam ontving haar met alle pracht en praal, een koningin waardig. Alle versieringen, erebogen, drijvende podia en optochten werden beschreven en afgebeeld in het boek Medicea hospes (De gastheer van De Medici) door Caspar van Baerle en zo kunnen we zien hoe de Amsterdammers zich hadden uitgesloofd. Het boek vermeldt ook dat het die dag goot van de regen. Arme organisatoren!
Annemarie Vels Heijn
