Van geniaal tot miskend

Rembrandt van Rijn Zelfportret met muts en geopende mond 1630 Rijksmuseum, Amsterdam

Over het leven en het karakter van Rembrandt is heel weinig bekend. Jarenlang archiefonderzoek leverden veel documenten op waarin Rembrandt wordt genoemd of die met hem te maken hebben. Ze vertellen ons echter bijna niets over zijn karakter. Iedere generatie maakte, op basis van de bekende gegevens over zijn leven, een eigen beeld van Rembrandt. Voor de 19de-eeuwer was Rembrandt de geniale kunstenaar, de man die zich niets aantrok van de maatschappelijke normen en waarden. In de eerste helft van de 20ste eeuw vormden mensen zich een beeld van Rembrandt alszijnde een miskend kunstenaar. Rondom 1950 werd hij gezien als de schilder van menselijke emoties en als de diep religieuze kunstenaar, die met veel talent bijbelse verhalen schilderde. 

Tegenwoordig proberen onderzoekers Rembrandt niet te verheerlijken, maar te zien als een man met goede en slechte eigenschappen. Hiervoor plaatsen zij hem in zijn eigen tijd en reconstrueren zijn omgeving. Zo komen wij te weten wat de opvattingen en de gewoonten waren en hoe uitzonderlijk of gewoon Rembrandt was volgens de maatstaven van zijn tijd.  Ondanks nieuwe onderzoeken zal iedere generatie zijn eigen beeld van Rembrandt vormen.