Grafheuvels waren in ons land al wel op de Veluwe ontdekt, maar nieuw was de vindplaats in het westelijk rivierengebied. Grafheuvels zijn monumenten, want niet elke dode werd bijgezet in een grafheuvel. Vijf intacte begravingen kwamen tevoorschijn. Dat kan nooit de totale bevolking zijn geweest die in de directe omgeving van de heuvel heeft geleefd. Dit blijkt uit de vele verkleuringen in de grond die zijn aangetroffen bij opgravingen. Ze ontstaan als houten palen van gebouwen vergaan. De vraag waar de andere bewoners zijn begraven, blijft onduidelijk. Hun stoffelijke resten zijn nooit gevonden. De heuvel is kennelijk - net als elders in ons land - meer dan 1500 jaar lang gebruikt! Niet als algemene begraafplaats waar iedere overledene werd begraven, maar meer als een teken, een symbool of een monument. Misschien claimden ze zo een territorium: onze voorouders woonden hier al, dus dit gebied is van ons.
 |
Skelet van volwassene in hurkhouding op de zij, ca. 2450-2000 v. Chr.
foto: Gerlo Beernink, Projectorganisatie Betuweroute
|
Onderin lag een volwassene op de zij (ca. 2450 - 2000 v. Chr.). Aan de kant van het gezicht is in dezelfde tijd een baby begraven met een Veluws klokbeker potje bij de voeten. Schuin achter het hoofd van de volwassene lag een kuil met dierenbotten, scherven aardewerk en een menselijke voet: was dit misschien een offerkuil? Uit de sporen in de grond blijkt dat er destijds een gebouw op deze plek stond. Maar of hier iemand heeft gewoond is niet duidelijk geworden. Misschien had de plek zoveel betekenis dat er een apart gebouwtje heeft gestaan.
|
|
(Verstoord) skelet van een krijger met steekzwaard (rapier) naast zich, ca. 1400-1300 v. Chr.
foto: Gerlo Beernink, Projectorganisatie Betuweroute
|
Tussen 1800 - 1500 v. Chr. is vervolgens op dezelfde plek een heuvel gebouwd met een greppel en een palenkrans eromheen. De dode uit die tijd is per ongeluk omgespit in later tijden en niet meer teruggevonden.
Recht boven dit graf lag een krijger van 25 - 35 jaar oud (ca. 1400 - 1300 v. Chr.). Omdat hij dicht onder het maaiveld lag, is ook dit skelet omgeploegd. Vermoedelijk lag hij gestrekt op zijn rug met een bronzen zwaard bij de linkerarm. Ooit had het een houten handvat, maar dat is vergaan.
Dat de plek van het graf bekend bleef, bewijst een kringgreppel uit de IJzertijd(ca. 450 - 350 v. Chr.) die bijna duizend jaar later werd gegraven. De dode is helaas weer omgeploegd. Gezien de datering van de greppel had deze persoon een (familie?)relatie met nog twee begraven personen die in dezelfde tijd zijn begraven.
Buiten de kringgreppel lagen namelijk twee jongeren begraven. De oudste, een puber van 15 - 18 jaar, lag met gebogen benen op de rechterzij. Hij had twee runderkiezen in de handen en niet ver weg lag een kuil met graanresten uit dezelfde tijd. Stierf hij voor hij een echte boer kon worden? Of was het spelmateriaal, gelukssymbool of eten voor in het hiernamaals?
Vlakbij de jongeling lag het graf van een kind dat 9-12 jaar oud was. Alleen het bovenlichaam is bewaard gebleven, de rest van zijn overblijfselen is omgeploegd. Een kraal en een hangertje zijn de enige getuigenissen van wat eens een ketting of ander versiersel was.
Een paar extra begravingen in de grafheuvel van iemand anders komt vaker voor. Dikwijls zijn het partners en kinderen van een eerder gestorven man of vrouw. Vlakbij deze grafheuvel is een IJzertijdnederzetting gevonden, en een relatie met deze plek is dan goed mogelijk.
Monique Ras-Deege
