'Knerp, knerp. Wie sluipt daar door de herfstbladeren op het gras en over het grintpad richting keukendeur? Is de boel op slot? Hemeltje nee, de onverlaat betreedt door de piepende achterdeur het pand. Het onweer neemt in hevigheid toe'
 |
| Een hoorspelinspiciënt. Foto: © Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid |
Ademloos zit het Nederlandse publiek aan het radiotoestel gekluisterd.
Is Ina in staat om haar Paul op tijd te waarschuwen dat een insluiper het op haar leven gemunt heeft? De luisteraar ziet het door schrik vertrokken gelaat en voelt de door angst verlamde benen van de belaagde vrouw.
Toch had de luisteraar er geen visueel beeld bij in de jaren '50. De werkelijkheid onstond door de eigen verbeelding, aangezet door een goed gespeeld hoorspel en diverse hoorspelattributen. De hoorspelinspiciënt speelde een essentiële rol.
Iedereen kent de stereotype foto's wel uit de tijd van toen was geluk nog heel gewoon: het gezin rond de eettafel geschaard met een spelletje Halma of Mens erger je niet, pa pijp rokend, moeder met verstelwerk of een borduurwerkje, de kinderen in flanellen pyjama's gestoken, net fris geschrobd in de teil. Allen gespannen te luisteren naar een spannend of ontroerend spel op de radio.
Niemand wil toch deze fictie laten doorbreken door de realiteit: alle scènes speelden zich af in een kleine radiostudio met de acteurs keurig op een rij voor de microfoon; de inspiciënt loopt door een berg afgekeurd tape en een grindbak, sluit een ingemetselde deur en rammelt met een zinken plaat.
Midden jaren vijftig werd er bijna dagelijks een hoorspel uitgezonden. Vele titels spreken nog steeds tot de verbeelding: Paul Vlaanderen, Sprong in het heelal, De jeugd vliegt uit.
Naast deze overbekende namen omvat de unieke collectie hoorspelen van het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid 3000 andere titels. Alle vormen van radiodrama zijn aanwezig. In vele genres te verdelen: thrillers; biografieën; jeugdhoorspelen; science fiction; literaire spelen; comedy etc. Dagelijks wordt getracht de verzameling aan te vullen met materiaal van particulieren of uit collecties van andere instanties.
Alette Ahsmann
Internet:
www.beeldengeluid.nl
