zoeken
mail a friend








Boerderijen in Gelderland

De boerderijen in de provincie Gelderland worden gerekend tot de groep van de hallehuizen. Bij dit type driebeukige boerderij zijn de woon- en bedrijfsruimte onder één dak gebracht en gescheiden door een brandmuur. De variatie in vorm is afhankelijk van de ontwikkeling van het bedrijf, wat samenhangt met de bodemkundige situatie. In Gelderland onderscheiden zich de zandgronden en de gebieden met rivierklei.

Boerderij te Erichem,foto © Stichting Historisch Boerderij-Onderzoek, Arnhem 

Plattegrond van een boerderij uit de Hallehuisgroep, uit: R.C. Hekker. Historische Boerderijtypen. (Arnhem 1991), © Stichting Historisch Boerderij-Onderzoek

In beide streken werd tot voor kort een gemengd bedrijf uitgevoerd. Het vee stond aan weerszijden van de deel waar de oogst werd gedorst. Om die binnen te brengen bevinden zich in de achtergevel grote deeldeuren. In de Achterhoek zijn deze deuren vaak verdiept tussen hoekschotten geplaatst, terwijl in de Tieler- en Bommelerwaard boven de deuren een dakoverstek is gemaakt om de wagens droog te kunnen uitladen.

Het woonhuis bestond bij het hallehuis uit een centrale woonkeuken met aan beide zijde kamertjes en meestal een kelder. In de loop der tijd nam onder invloed van de stedelijke wooncultuur de ruimtebehoefte toe en werd het woongedeelte uitgebouwd. Hierdoor ontstond het zogenaamde krukhuis met een L-vormige plattegrond en later de T-boerderij. Deze laatste werd vanaf de tweede helft van de 18de eeuw in één keer zo gebouwd. Door de betere grond vond deze ontwikkeling het eerst in het rivierengebied plaats, en in veel gevallen pas in de 19de eeuw op de zandgronden.


Instelling:
Stichting Historisch Boerderij-Onderzoek