Misschien wel het meest populaire gedecoreerde aardewerk van de laatste tachtig jaar is het zogenaamde Boerenbont, geschilderd in de afwisseling van eenvoudige bloemmotiefjes in enkele kleuren. Boerenbont heeft zowat alle modes overleefd en wordt nog altijd gemaakt zij het niet meer overal handgeschilderd.
 |
|
Boerenbont, decor France Rusticana, Sarreguemines (F), ca. 1850-1890, Bonnefantenmuseum Collectie Polling, Foto Peter Cox
|
Waar het 'boerenbont' precies vandaan komt weet niemand. Waarschijnlijk is het in de 18de eeuw door een Engelse fabrikant overgenomen van ouder volksaardewerk. Duidelijk is in ieder geval wel dat in de eerste helft van de 19de eeuw, toen er veel nieuwe fabrieken begonnen, de handgeschilderde patronen naast de mechanische drukdecors snel verspreid raakten. Ook de twee grote Maastrichtse fabrieken, Petrus Regout (later Sphinx) en de Société Céramique, leverden hun aandeel. Alleen al in Maastricht zijn meer dan 200 verschillende patronen in omloop geweest, al moet daarbij worden gezegd dat maar een tiental patronen in grote aantallen zijn gemaakt, dat wil zeggen in de miljoenen. Het bekendst is wel het patroon dat men in Nederland na de tweede Wereldoorlog Boerenbont is gaan noemen, dat bij Sphinx het nummer 15 en bij Société Céramique het nummer 483a had.
 |
|
Boerenbont in diverse patronen, De Sphinx, Société Céramique, Maastricht, Bonnefantenmuseum, Collectie Polling, Foto Peter Cox
|
Het 'slimme' van de handgeschilderde en gestempelde patronen lag in de productievariëteit. De patronen waren opgebouwd uit een beperkt aantal motiefjes en kleuren, die zonder veel techniek op basis van een enkel voorbeeld- gevarieerd kunnen worden.
In de variatie ligt ook de visuele aardigheid van het 'boerenbont'; wie er oog voor heeft krijgt plezier in het vernuft waarmee een op zich beperkt gegeven tot schier eindeloze variaties kan leiden. Dat ondervonden Aak en Arie Polling uit Voorschoten, die gedurende veertig jaar vooral Maastrichts 'boerenbont' verzamelden. Hun collectie, die in een tentoonstelling in het voorjaar van 2003 in het Maastrichtse BonnefantenMuseum te zien is maakt dat op een aanstekelijke manier duidelijk.
Ton Quik
Lees nog meer over Boerenbont in een ander artikel van Ton Quik in de Cultuurwijs, Boerenbont als massa-produkt.
