zoeken
mail a friend








Kaarten in het Nationaal Archief

Het Nationaal Archief in Den Haag bevat naast "geschreven" materiaal ook ongeveer 350.000 kaarten en tekeningen. Deze horen bij circa 100 verschillende archieven, verkregen van verschillende overheidsinstanties of particulieren.

U vindt hier bijvoorbeeld de kaarten van de Topografische Dienst en de 18de eeuwse voorlopers daarvan, gemaakt door militaire ingenieurs. Een fraai voorbeeld hiervan is deze militaire kaart van de fortificaties van Breda en omgeving uit 1747.

Plan van de stad en vestingwerken van Breda, waarschijnlijk J.D. Paravicini, 1768, Nationaal Archief, Den Haag.

De militaire ingenieurs werkten in de 18de eeuw aan kaarten die alle militaire obstakels, vestingwerken en waterlopen moesten weergeven. De kaart van Breda geeft door haar kleuren de vestingwerken overduidelijk weer. Ook het omringende terrein ziet er gedetailleerd uit. Wat er volstrekt niet toe doet is de stad Breda zelf: het stratenpatroon is alleen weergegeven omdat men moet weten hoe troepen verplaatst kunnen worden.

Vogelvluchttekening van het Binnenhof, waarschijnlijk rond 1930 door H. de Lussanet de la Sablonière, Nationaal Archief, Den Haag.
Het tekeningenarchief van de Rijksgebouwendienst bevat tekeningen en bestekken van overheidsgebouwen zoals postkantoren, douanekantoren, rijksscholen, koninklijke paleizen en bestuurlijke gebouwen. Naast concepten zitten er detailtekeningen, aanzichten en revisietekeningen in.

Het Nationaal Archief bewaart ook meer recent materiaal. De Rijksgebouwendienst heeft haar tekeningen van scholen, postkantoren en gevangenissen naar ons overgebracht. In het archief van Rijkswaterstaat zijn tekeningen van bruggen en vele andere waterstaatswerken te vinden en het Ministerie van Defensie heeft een complete set tekeningen van verdedigingswerken zoals forten, vestingwerken van steden en de voormalige Hollandse waterlinies overgedragen.

Louisa Balk


Gezicht op Batavia uit 1650, Nationaal Archief, Den Haag
De VOC had in 1650 haar centrale administratie in Batavia gevestigd. Op deze tekening zie je het kasteel liggen waar de gouverneur-generaal en Raad van Indië haar zetel had. Daar vond de besluitvorming plaats over alle factorijen in heel Indië.
Ook nu nog ligt er meer archief in Jakarta over de VOC, dan in welk ander gebied ook. Ter vergelijking: in het Nationaal Archief ligt 1,4 km en in Jakarta 2,5 km. Voor de waterhuishouding, de rechtspraak en allerlei transacties waren er instanties als het College van Heemraden, Raad van Justitie en Notarissen. Ook deze archieven liggen er nog, sommige in slechte staat. Gelukkig staan alle archieven van de VOC nu op de nominatie om opgenomen te worden in het Memory of the World Register, zodat hun belang erkend wordt. Meer over deze VOC archieven is te vinden op www.tanap.net



Instelling:
Nationaal Archief

Publicatiedatum:
30 september 2003