 |
|
Watersteekspel op de Hofvijver, Hollandse School, ca. 1615, paneel, 61,0 X 96,2 cm, Haags Historisch Museum, Den Haag
|
Riddertoernooien
Watersteekspelen lijken veel op de riddertoernooien uit de Middeleeuwen, waarbij zwaar bepantserde ruiters elkaar te lijf gingen. Moed, behendigheid, kracht en vooral de grootmoedigheid van de deelnemers stond bij deze middeleeuwse sport centraal. Deelname was niet ongevaarlijk. Ridders braken vaak armen of benen en er vielen regelmatig doden.
Hoewel het toernooi oorspronkelijk een training voor de oorlog was, werd het steeds meer een sportieve krachtmeting. Het watersteekspel heeft zich vermoedelijk uit deze oude traditie ontwikkeld. Het hoogtepunt van de riddersteekspelen ligt tussen de 12de- tot en met de 14de-eeuw. De watersteekspelen zijn vooral in de 16de- en 17de-eeuw populair en worden in deze periode regelmatig afgebeeld op getekende en geschilderde stadsgezichten.
Toernooi op de Hofvijver
Op een Haags stadsgezicht uit 1615 is het watertoernooi op de Hofvijver het hoofdthema. Afgebeeld zijn zeven gondels met roeiers, een bootsman en op het achterdek- een zogenaamde kampvechter. De strijdende partijen zijn te herkennen aan hun gekleurde kostuums. Twee bootjes in het midden leveren slag en het ziet er naar uit dat de linker kampvechter op het punt staat kopje onder te gaan. De andere bootjes wachten op hun beurt. Op de voorgrond ligt een van die roeiboten, de inzittenden lijken met het publiek te praten. Een deelnemer zwaait naar wat mensen op de wal.
Aan publiek namelijk geen gebrek. Op de voorgrond zijn een twintigtal toeschouwers gedetailleerd weergegeven. Maar ook verderop bij de muur rechts staan nieuwsgierige dames en heren. Bovendien hangt het publiek uit de ramen van de regeringsgebouwen links. Het torentje op de hoek van het Binnenhofcomplex, de huidige werkplek van onze minister-president, biedt eerste klas uitzicht op de feestelijkheden. Aan de rijk uitgedoste figuren met dure kanten kragen en deftige kleding is af te leiden dat het gegoede burgers zijn. Vermoedelijk werd door menigeen een gokje gewaagd op het favoriete team.
Er is in dit opzicht één groot verschil tussen de middeleeuwse riddertoernooien en de watersteekspelen uit de 16de- en 17de-eeuw. In plaats van de adellijke heren die hun krachten meten voor de eer, waren het juist de gewone lieden - meestal zeelui - die zich tijdens de watertoernooien lieten gelden. De gegoede burgerij stond erbij en keek ernaar en waagde een gokje op de goede afloop.
Diana Timmer
