Waarom verzamelen mensen? De drang tot verzamelen vinden we bij mens en dier en gaat terug op het oerinstinct om te overleven. De bekendste verzamelaars van het dierenrijk zijn de eekhoorn en de hamster (denk aan het werkwoord hamsteren).
 |
| Eksters zijn goede verzamelaars. Het is echter een mythe dat de nesten van eksters altijd vol zitten met glinsterende schatten. Het schijnt dat de jonge eksters erg fanatiek verzamelen en soms een glinsterend voorwerp verstoppen. |
 |
| Kunstkabinet, Nederland, 1650-1675. Een dergelijk kunstig gemaakt kabinet werd gebruikt om kleine verzamelingen of bijzondere voorwerpen in op te bergen. Collectie Museum Boijmans Van Beuningen. |
Bijzondere verzamelaars zijn enkele vogels. De Vlaamse gaai en de ekster zijn agressieve verzamelaars, waarvan het verhaal gaat dat ze op glinsterende objecten vallen. De tuiniers- of prieelvogel bouwt een nest als een tempel, versierd met blauwe schilden van kevers, bovendien steelt hij van de buren. En de klauwier spietst zijn prooien, zoals sprinkhanen en kikkertjes, op doornige struiken.
Verzameldrang
Verzamelen is een van de oudste menselijke activiteiten. In zijn drang tot overleven was de oermens jager-verzamelaar. Altijd op zoek naar voedsel en zelfs bezig met het aanleggen van voorraden voor slechte tijden.
De mens is het enige levende wezen met een bijzondere relatie tot zijn materiėle omgeving, dingen en objecten. De mens heeft bezit, hij bezit eigendommen. Hij exploiteert en verzamelt objecten. Zelfs objecten zonder specifieke gebruikswaarde vertegenwoordigen in de maatschappij een ruilwaarde (geldverkeer) of een esthetische waarde (kunst).
Bijna iedereen bewaart en verzamelt wel iets; iedereen ordent en rangschikt zaken om zich heen. Sommige mensen ontwikkelden een bijzondere verzameldrang. Daaruit spreekt vaak een bijzondere liefde tot de dingen; dan is er een esthetische relatie.
De psychologie van het verzamelen
Wat zijn de mogelijke drijfveren van verzamelaars? Daar zijn legio redenen voor te geven, die ook aangeven of iemand een verzamelaar is uit liefhebberij of dat iemand een echte verzamelmanie heeft:
- nieuwsgierigheid, de wereld leren begrijpen
- de wereld in je greep krijgen; orde scheppen in de chaos
- het genot, zintuiglijk plezier of het esthetisch genoegen
- het spannende van de zoektocht naar bijzondere dingen en de jacht naar meer
- een echte passie; een combinatie van drift en genot
- bezitsinstinct; een dwangmatige neiging die kan leiden tot verslaving
- hebzucht; sommige verzamelaars willen alleen maar meer en meer
- handel of geldbelegging, met dollartekens in de ogen
- jezelf onderscheiden, profileren; kunst verzamelen getuigt van goede smaak
- aandacht en aanzien; imagebuilding
- prestige, eerzucht, geldingsdrang, macht
