Deze zomer zit iedereen 'gekluisterd aan de buis' of met 'het oor aan de radio' en zijn de verwachtingen hoog gespannen om van minuut tot minuut de verrichtingen te volgen van onze tennisspelers tijdens Roland Garros en Wimbledon, 'onze jongens' tijdens het EK voetbal in Portugal, de Tour de France en onze sporters/sters tijdens de Olympische Spelen in Griekenland. En bij successen zal 'het Oranjegevoel' geen grenzen kennen en de doorgaans zo nuchtere Hollander zal tijdelijk van zijn zinnen worden beroofd.
Was vroeger de kleur oranje uitsluitend voorbehouden aan Koninginnedag, tegenwoordig overspoelt 'het Oranjegevoel' heel Nederland. Vooral bij grote, voor Nederland succesvolle sportevenementen breekt massaal de oranjekoorts uit. Het publiek voelt in 'het Oranjegevoel' opnieuw de spanning van de vele topsportwedstrijden, niet alleen bij voetbal maar ook op het gebied van sporten als zwemmen, schaatsen, hockey, atletiek, paardrijden en wielrennen.
 |
| AVRO-directeur Willem Vogt en de legendarische radioverslaggever Han Hollander op het dak van het Olympisch Stadion in Amsterdam op 11 maart 1928. |
|
|
| Het commentaarhuisje op het dak van het Amsterdamse Olympisch stadion, waar op 11 maart 1928 Holland-België werd gespeeld met het commentaar van de legendarische radioverslaggever Han Hollander (uitslag 1-1). |
 |
| AVRO-radioverslaggever Han Hollander interviewt Willy den Ouden naar aanleiding van haar wereldrecord in 1932. |
|
|
'Radio Tour de France Team' 1978.
De uitzendingen werden via Hilversum 3 verslagen en 5 vaste DJ's presenteerden dit programma. Het NOS-vliegtuig dienden als relaystation. Theo Koomen, Hans Prakke en Heinze Bakker temidden van Lex Harding, Willem van Kooten, Ferry Maat, Felix Meurders en Jan van Veen. |
De opwinding die je tot je tenen voelt in het stadions, maar ook als je er niet lijfelijk aanwezig bent, hangt niet alleen af van de sportieve prestaties. Het talent om de opwinding over te brengen op het publiek is eveneens van groot belang voor een echt 'Oranjegevoel'. Daarvoor verantwoordelijk zijn de topsportverslaggevers voor radio en televisie, de regisseurs en de technische uitvoerders, die de afgelopen zes decennia verantwoordelijk waren voor het kweken van het 'Oranjegevoel'. Ook deze sportzomer, die Nederland te wachten staat en de daarmee natuurlijk onverbrekelijk verbonden de tientallen uren sportverslaggeving, die de commentatoren en verslaggevers zullen gaan verzorgen zullen debet zijn aan een 'hete Oranjezomer'. Zij zijn als het ware de tussenpersonen tussen de sporters en hun prestaties enerzijds en de kijkers en luisteraars anderzijds. Zij zullen het Oranjegevoel bij het thuisfront stimuleren, dat net zo ondefinieerbaar is als de sensatie van verliefdheid.
Wie herinnert zich niet de zinderende Tour de France-verslaggeving van een opgewonden Theo Koomen (geluidsfragment op www.beeldengeluid.nl) of de spannende schaatsverslaggeving van Heinze Bakker? Maar ook de toon van Peter Knegjens bij het verslag over de atletiekprestaties van Fanny Blankers-Koen en de vooroorlogse radioverslaggeving van Han Hollander bij de vele voetbalinternationals maakten de opwinding voelbaar.
Met Han Hollander begon het in feite allemaal en na hem volgde een ware stoet aan radio- en tv-reporters wier namen zo niet eeuwig, dan toch heel lang zullen voortleven. Een greep: Dick van Rijn, Jan Cottaar, Leo Pagano, Bob Spaak, Barend Barendse, Henk Terlingen, Koos Postema Mart Smeets... enz. Allen legendarisch om met hun talent de opwinding over te brengen op het publiek en hen deelgenoot te maken van hun verslaggeving, het opvoeren van de spanning en de eindresultaten van de sporters.
Tegenwoordig versterken de verslaggevers het 'Oranjegevoel' alleen nog maar; het aanjagen ervan is jaren geleden al door de commercie, de winkeliers, de horeca en de touroperators overgenomen. In 1988 waren zij totaal nog niet voorbereid op de Oranje-gekte, toen Nederland Europees kampioen voetbal werd in Duitsland. Maar nu is sport 'big business' geworden. Langzaam maar zeker vullen de etalages zich met Oranje-producten en hele straten en wijken ondergaan een metamorfose, de horeca maakt zich op en de advertenties en TV-reclames kleuren oranje.
Het 'Oranjegevoel' zal deze zomer in alle hevigheid toeslaan. Nederland is er klaar voor!
Marieke Veen-Bos
Het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid biedt de programmamakers bij uitstek de kans in een tijdmachine te stappen en terug te keren naar de sportprestaties van weleer. Zij zullen deze zomer veelvuldig gebruik maken van radio- en TV-materiaal uit de archieven om de sportsuccessen te gebruiken in hun programmering. Met zo'n 700.000 uur aan beeld en geluid is het instituut het grootste en veelzijdigste audiovisuele archief in Nederland.
)
)
