Het kunstwerk in het tijdperk van zijn technische reproduceerbaarheid

Al in 1936, tijdens de opkomst van de gedrukte media en de radio als snelle populaire nieuwsbron, publiceerde Walter Benjamin daarover een baanbrekend essay: ''Het kunstwerk in het tijdperk van zijn technische reproduceerbaarheid''.
De Duitse filosoof betoogde namelijk dat hoe meer iets wordt afgebeeld, hoe minder iconische waarde die afbeelding zal krijgen. Benjamin beperkte zich in zijn betoog tot de reproductie van kunstwerken. Reproducties hebben geen enkele unieke waarde. Ze leggen het af bij het ‘aura’ van echte kunst. De honderden, duizenden fotografische en filmische afbeeldingen van de Mona Lisa zijn namelijk allemaal even inferieur in vergelijking met dat ene schilderij in het Parijse Louvre. Fotografische of filmische reproductie kunnen nu eenmaal niet tippen aan de echtheid van een echt schilderij, zo was zijn redenatie. Omdat het de hand van de kunstenaar mist, omdat de reproductie geen gevoel van patina heeft en het kunstwerk los maakt uit zijn historische noodzakelijkheid.

Veelvuldige publiciteit kan aan iemand wel degelijk charisma geven, die dat in werkelijkheid niet bezit.

Wat voor kunst geldt, zou je met evenveel recht kunnen doortrekken naar personen. Fotografie, film en televisie voegen op zichzelf niets toe aan wat iemand aan grootse daden heeft verricht. Het aardige van Benjamins theorie Is dat ze inderdaad opgaat bij mensen die bijzondere prestaties hebben verricht. (op reproducties hebben ze hun ''cultuswaarde'' verloren).

Maar het geldt niet voor mensen, die weinig tot niets voor elkaar hebben gekregen. Sterker, veelvuldige publiciteit kan aan iemand wel degelijk charisma geven, die dat in werkelijkheid niet bezit.
Alsof het om een uniek persoon gaat, die met kop en schouders boven het gemiddelde uitsteekt. Met alle aantrekkingskracht van dien. Als een rolmodel voor anderen. Beelden werken nu eenmaal uitvergrotend. Ze kunnen een imago, dat maar mondjesmaat aanwezig is, tot grote proporties opblazen. Alleen al het feit dat iemand in de krant of op tv verschijnt, maakt hem belangrijk. Reproduceren betekent vermenigvuldigen en herhalen. Het beitelt een gezicht op het netvlies en in het geheugen, en intensiveert de nieuwsgierigheid naar het volgende beeld. Reproduceren betekent ook, met enig gevoel voor logistiek, een grotere verspreiding. En dat betekent dat een gezicht al gauw overal in de schappen van de supermarkt ligt, in de kiosk of op de tv in ieders huiskamer te zien is.

Supermarkten, kiosken en tv-buizen zijn de nieuwe tentoonstellingsruimten
Supermarkten, kiosken en tv-buizen zijn de tentoonstellingsruimten van iedere celebrity. Misschien minder behept met een aura dan in het museum, als je Benjamin mag geloven, maar voor iedere aankomende held wel statusverhogend. Reden waarom personen als prinses Diana, Dries Roelvink, prins Bernhard en David Beckham voor bepaalde bevolkingsgroepen tot bovenmenselijke proporties zijn uitgegroeid. Voor sommigen is het verschijnen op de buis de énige reden waarom ze beroemd zijn geworden. Het geeft hen een bestaansrecht.

Dries Roelvink NAAKT

Het lijkt erop alsof Dries Roelvink alle mogelijkheden aangrijpt om een beetje publiciteit te verkrijgen. Zelfs het tonen van zijn Roelvinkje is hem niet te veel!

Op het internet circuleert een filmpje waarin te zien is hoe Dries de douche uitstapt en op zijn gemak een witte ochtendjas aantrekt. Waarschijnlijk hoopt Dries met deze ‘spannende' beelden zijn film 'I Love Dries', die vanaf dit najaar in de bioscopen te zien is, een ware blockbuster te maken...

[Bron tekst: www.story.nl]
De aantrekkingskracht van het beeld is het feit dat de ‘helden’ door iedereen overal bekeken kunnen worden. Hun beeltenis
staat niet meer op een sokkel in het centrum van de stad, ze decoreert menig dressoir, tienerkamer, garagemuur of prikbord. De reproductietechniek leidt dus niet tot inflatie van het heldendom.
Het werkt eerder andersom: de media creëren hun eigen helden. Foto’s, films en tv-beelden bezitten een eigen aura, onvergelijkbaar met de uniciteitswaarde van kunstwerken, maar wel zo effectief. Iedereen kan een heldenstatus krijgen, in een rolmodel veranderen, als hij maar vaak genoeg met zijn hoofd op de foto en tv verschijnt.

Samenstelling bronmateriaal ten behoeve van het nieuwe vak ckv-2 uit het profiel cultuur en maatschappij voor havo en atheneum.  Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. Bron oa De nieuwe held is een ster RPontzen Volkskrant 9/8 2007

Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij niet geven

 01/28/2010 update