Antiquiteiten (antiquitas)
Het begrip ‘antiquitas' was de aanduiding voor het cultuurgoed van een voorbije periode uit de Europese geschiedenis. Vooral het verzamelen van antieke munten en penningen, een vast onderdeel van iedere vorstelijke verzameling, was een traditie. De speciaal gemaakte penningkasten waarin ze systematisch werden geordend, waren op zichzelf weer kostbaarheden. Naast munten waren gesneden stenen, gemmen en cameeën de oudheden die het langst en meest in de Kunst- und Wunderkammer voorkwamen.

Kunstkammern bevatten soms ook antieke sculpturen, maar het schijnt dat het ging om op zichzelf staande stukken in plaats van archeologische collecties met een inhoudelijke of chronologische samenhang. Ze werden, naar het voorbeeld van de Italiaanse antieke-beeldenhoven, apart van de Kunstkammer in speciale antiquaria bewaard; het oudste voorbeeld ten noorden van de Alpen is het antiquarium dat Albrecht V in 1568 in München stichtte. Het is opmerkelijk, vooral gezien de voor ons vanzelfsprekende eis van originaliteit, dat deze antiquiteiten in de vorstelijke Kunstkammer vaak gipsafgietsels waren.

ivoor rond 1670

Gabriel Kalternarckt, tekenaar maar meer nog geleerde reiziger, schreef in zijn "Bedencken wie Kunst-Cammer aufzurichten seyn möchte" (1587), opgedragen aan de jonge keurvorst Christiaan I van Saksen:

'Maar inmiddels hebben de kunstenaars iets heel handigs uitgevonden. Allerlei beelden, van steen, metaal, hout of ander materiaal en hoe groot ook, kunnen afzonderlijk in gips worden gevormd en in allerlei materialen gegoten en zodanig uitgevoerd dat er geen verschil te zien is tussen origineel en afgietsel. Zo kunnen zonder grote onkosten alle belangrijke kunstige beelden, antiek en modern, in Florence en andere plaatsen in Italië worden gevormd en de figuren tegen geringe kosten over water tot hier in Dresden vervoerd.'

Deze methode, die door verzamelingstheoretici als Kaltemarckt werd aanbevolen en bijvoorbeeld in het antiquarium op Ambras in praktijk was gebracht, werd toegepast uit zuinigheid, maar ook omdat antieke sculpturen zeldzaam waren en moeilijk te bemachtigen."