Exotica

De ontdekking van nieuwe werelddelen en volken wier wonderbaarlijke produkten in geen enkele bestaande categorie pasten, betekende een grote stimulans voor liet verzamelwezen in de zestiende eeuw. De Kunst- und Wunderkammern herbergden de buit van Europese veroveraars, maar meer nog de goederen die door handelaars werden aangevoerd om aan de gestaag groeiende vraag te voldoen. Dergelijke exotica waren vooral in het bezit van vertegenwoordigers van vorstenhuizen met politieke belangen en invloedssferen buiten de oude wereld, die de interessantste en kostbaarste stukken rechtstreeks konden verwerven. Dit waren met name de Habsburgers, die als koningen van Spanje in de zestiende eeuw heel Mexico en ZuidAmerika met uitzondering van Brazilië veroverden

Zeer diepe indruk maakten waarschijnlijk de geschenken die Cortez met Pasen in 1519 kreeg van vertegenwoordigers van Montezuma en nog voor diens verkiezing tot keizer naar koning Karel 1 van Spanje stuurde. De zending omvatte 158 stuks, schijven en hoofdtooien uit goud en zilver, waaiers, schilden, mantels van veren en talloze andere voorwerpen

Er waren ook vier Indiaanse gevangenen die Cortez van de offerdood had gered en als levende mirabilia naar Spanje liet transporteren. Keizer Karel V stelde deze geschenken van 'Montezuma tijdens zijn verblijf in Brussel tentoon, waar Dürer ze op 27 augustus 1520 kon zien. Hij schreef in zijn dagboek over zijn reis naar de Nederlanden:

'Ik heb van mijn leven nog nooit iets gezien wat mij zo heeft verblijd als deze dingen.'

Materiaal, techniek en het exotische karakter maakten Chinees porselein, dat sinds de zestiende eeuw aantoonbaar aanwezig was in Europese Kunstkammern, tot een geliefd verzamelobject Ook de inventaris van de hertog van Berry vermeldde in goud en zilver gevatte schalen van 'poreellaine', maar dat kan ook terracotta of een ander materiaal zijn geweest. De eerste duidelijke vermelding van porselein komt voor in de inventaris van de grote financier van drie koningen, Florimond Robertet, in 1532 door zijn weduwe opgesteld: "prachtige porseleinen stukken behorend tot de eerste die naar Frankrijk zijn gekomen sinds de Europeanen naar China gaan, van een prachtig wit en voorzien van allerlei kleine schilderingetjes.' In de tweede helft van de zestiende eeuw was Chinees porselein al een vast bestanddeel van de vorstelijke Kunst- und Wunderkammer.