Fabritio Caroso  Il Ballarino   (1581)

Een belangrijke ontwikkeling waren de dans-tussenspelen. Deze noemde men 'balletti' (letterlijk dansen), wat het best kan worden vertaald met figuur-dansen: voor het eerst waren namelijk de dansen speciaal gearrangeerd met het oog op bepaalde ruimtelijke figuren of patronen, die waren bedoeld om de toeschouwers esthetisch te bekoren. Van deze 'balletti' is de term 'ballet' afkomstig. 
  • Er was geen verhoogd podium (waar het publiek tegenover zat): de dans vond plaats in de paleiszaal en het publiek zat daar omheen (hier in galerijen aan weerszijden van de zaal, waardoor van bovenaf op de dansers werd gekeken, wat van belang is om de geometrische figuren die op de dansvloer beschreven werden goed te kunnen zien).
  • Het ballet werd (overwegend) uitgevoerd door amateurs (hovelingen en leden van de adel) en niet door professionele dansers.
  • Er is sprake van een doorlopende handeling (gebaseerd op mythologische goden- en heldenverhalen).
  • De dans bevatte veel symboliek (in de geometrische figuren en door allegorieën).
  • Er werd gebruik gemaakt van losse, verrijdbare decorstukken en allerlei vernuftige en/of spectaculaire machinerieën.
  • Er waren vaak vreemdsoortige kostuums en/of er was soms spectaculaire acrobatiek te zien.
  • De voorstelling had een interdiciplinair karakter: er werd niet alleen gedanst, maar ook gedeclameerd en gezongen.

Deze figuur-dansen hadden zoveel sukses dat ze aan het einde van de vijftiende eeuw in de dans-feesten aan de Italiaanse hoven een steeds belangrijkere rol gingen spelen. 

 

Kinzicadanza is an ensemble from Pisa. This video was taken in Vicopisano (Pisa) on 25 April 2004.

The dance is "Barriera", by Fabritio Caroso (1581)

Een bekende Italiaanse dansmeester was Mario Caroso, die twee boeken over de danskunst schreef: "Il Ballarino" (Venetie 1581) en het uitgebreidere "Nobilta di Dame" ( Venetie 1600)  Tijdens de Italiaanse Renaissance met haar vele festiviteiten waren de dansmeesters gezochte figuren, die in hoog aanzien stonden.

  • Zij leerden de adel de danspassen,
  • Een goede houding en gedrag volgens de etiquette.
  • De dansmeesters waren bovendien verantwoordelijk voor de organisatie van de feesten aan het hof waarbij gedanst werd.
  • Ze bedachten steeds nieuwe 'balli', gedanste pantomimes gebaseerd op de passen van de bekende hofdansen.

 0001.gif (89282 bytes) 0003.gif (88189 bytes) 0004.gif (105670 bytes)  

De eerste pagina's van "Il Ballarino" (1, 3 en 4)

video fragment hofdans: sarabande (De muziek is van de componist Lully)

Deze beschreven zij in hun boeken. Die bevatten passages over danstheorie, stijl en etiquette en tevens beschreven ze de verschillende danspassen en choreografieën, al dan niet met muzieknotatie en afbeeldingen erbij. Deze boeken hebben ertoe bijgedragen dat de dans vanuit Italie over heel Europa werd verspreid.

Kinzicadanza is an ensemble from Pisa. This video was taken in Vicopisano (Pisa) on 25 April 2004.

The dance is "Furioso all'italiana", by Fabritio Caroso (1581)

 
Maar de figuur-dansen werden pas van wezenlijk belang voor de ontwikkeling van de theaterdans, toen ze door Italiaanse dansmeesters naar Frankrijk werden gebracht. En in 1661 werd onder het bewind van Lodewijk XIV de "Academie Royale de la Dance" opgericht, die erg veel heeft bijgedragen aan de verdere ontwikkeling van de theaterdans:
  • Dans was niet meer uitsluitend een (verplicht) tijdverdrijf voor hovelingen, maar werd professioneel: danser werd een beroep, waarvoor je opgeleid moest worden. Voortaan moest ook de dans voldoen aan regels en wetmatigheden
  • De Académes waren een soort genootschap van erkende dansmeesters, die (het vocabulaire en) de richtlijnen voor de theaterpraktijk vastlegden en de gangbare danstechniek beschreven (Belangrijke verworvenheden: 'en dehors' of uitdraai van de benen en de vijf klassieke posities.)

02-20-2010 last update  CKV-2