|
|
colpo
di stato
zondag 26 april I477
|
| [Er wordt
een aanslag beraamd om Guiliano en Cosimo de Medici uit de weg te
ruimen.....]
Dat Giuliani de Medici liet weten zich niet goed genoeg te voelen om aan te zitten bij de lunch in het Palazzo Medici dwong tot een wijziging van het oorspronkelijke plan. Dit had er in voorzien dat de dubbele moord tijdens de lunch ter ere van het bezoek van de aartsbisschop van Pisa zou worden gepleegd. De aanslag werd inderhaast vervroegd en verplaatst naar de dom, waar de hoogmis zou worden opgedragen. Graaf Montesecco, aangetrokken om de daad te verrichten, trok zich nu echter terug 'wegens gewetensbezwaren'. Moord in koelen bloede was een beroepskarwei. Deze op gewijde grond uit te voeren ging hem echter te ver. De samenzweerders vonden te elfder ure twee priesters bereid en in staat zijn taak over te nemen. Toen kwam het bericht dat Giuliano ook de mis wilde overslaan. In allerijl spoedden Francesco de Pazzi en Bernardo Baroncelli zich naar het Palazzo Medici, een straat verder van de dom, en haalden Giuliano over toch te gaan. Onderweg maakten ze grappen en grollen en een van hen omarmde Giuliano vriendschappelijk - om uit te vinden of hij onder zijn kleed een Ieren of ijzeren kuras droeg. |
|
| Het
was de ochtend van zondag 26 april I477. Men had met het opdragen van
de mis gewacht tot de aankomst van Giuliano. Was het tijdens de
eucharistie, bij de communie van de priester, of bij het 'Ite, missa
est', waarmee de celebrant de gelovigen heenzendt, dat het gebeurde?
Daarover spraken de getuigen elkaar tegen, maar zij stemden hierin
overeen dat Baroncelli met de kreet 'Hier, verrader' Giuliano als
eerste neerstak. Hij werd gevolgd door Francesco de Pazzi, die zó als
een razende tekeerging met zijn dolk dat hij zich daarbij zelf ernstig
in zijn dij verwondde. Giuliano's lichaam zou tussen de twaalf en
negentien wonden vertonen.
Zijn broer, Lorenzo il Magnifico, bevond zich twintig tot dertig meter verderop toen hij vrijwel gelijktijdig werd aangevallen door de twee priesters, die onder hun soutanes steekwapens hadden verborgen. De eerste stoot mislukte. Lorenzo werd slechts oppervlakkig onder zijn rechteroor geraakt, trok zijn korte zwaard en pareerde een volgende aanval. Vrienden en bedienden dekten daarop zijn vlucht naar de Sagrestia Nova, de noordelijke sacristie, waar zij zich achter de massieve bronzen deuren voorlopig veilig wisten. |
|
| Het pandemonium
dat bij de aanslag in de dom was uitgebroken, verkeerde in een vreemde
rust, toen vrijwel iedereen het gebouw was uitgevlucht. Een van de
medestanders van Lorenzo zoog de wond onder diens oor uit, toen iemand
de mogelijkheid had geopperd dat hij door een met gif bestreken wapen
was geraakt. Na verloop van tijd werd er op de deuren gebonsd.
Sigismondo della Stufa, een vriend van Lorenzo, klom vanuit de
sacristie naar de orgelgalerij en stelde vast dat het om vrienden en
verwanten ging. Haastig verliet het gezelschap de kerk, langs een
route die het onmogelijk maakte dat Lorenzo het bebloede lijk van zijn
broer kon zien, om de veiligheid van het Palazzo Medici te zoeken. De
colpo di stato (staatsgreep) van de Pazzi's was mislukt. Want alleen als beide
gebroeders Medici waren gedood, had Florence kans gemaakt op wat
tegenwoordig 'regime change' heet.
In de vreemde sfeer die er de eerste uren na de moord op Giullano in Florence heerste, was Messer (ridder) Ja- copo, de voornaamste van de familie Pazzi, te paard op het centrale plein van de stad verschenen, het plein dat gedomineerd wordt door het Palazzo Vecchio, zetel van de Signoria, de regering van de republiek Florence. Daar had hij de traditionele leuze 'volk en vrijheid' aangeheven, maar de burgers van de stad hadden zich gedeisd gehouden. (De latere, door de Medici gedomineerde geschiedschrijving liet 'het volk' als antwoord 'Palle, Palle', de wapenkreet van de Medici, aanheffen.) Vergeefs probeerde hij daarna met gewapende medestanders het Palazzo Vecchio binnen te dringen. Maar daar hadden de Signoria en zijn soldaten de overval, die meteen na de moord in de dom was ondernomen onder leiding van de bisschop van Pisa, verijdeld en de aanvallers weten te isoleren in afzonderlijke delen van het gebouw waarna zij gedwongen werden zich over te geven. |
|
|
Palazzo Vecchio |
|
| Als in het begin van de middag was het initiatief verschoven naar het zittend bewind. Het luiden van de alarmklokken had de huursoldaten van de Pazzi's buiten de muren rechtsomkeert doen maken. Jacopo de Pazzi ontvluchtte de stad. Francisco werd naakt en gewond uit het paleis van de Pazzi's gesleurd en zonder vorm van proces opgehangen vanuit een venster van het Palazzo Vecchio, evenals de bisschop van Pisa, die, tot verbijstering van de toeschouwers, zich in een doodsstuip vastbeet in de borst van Francesco. Voor de avond viel, waren enkele tientallen echte of vermeende samenzweerders gedood, meestal door ze uit de ramen van het regeringsgebouw te hangen of te pletter te laten vallen. | |
|
Artistieke prestaties waren bij uitstek instrumenten om de status van de opdrachtgevers te verhogen |
|
| Binnen
enkele dagen kwamen de meeste mannelijke Pazzi's op soortgelijke wijze
aan hun eind. Onder hen Messer Jacopo, die bij zijn gevangenneming
tevergeefs geld had geboden om zelfmoord te kunnen plegen. Een paar
dagen na zijn dood groeven jongeren zijn lijk op en sleurden het aan
de strop om zijn hals door de straten van de stad om het uiteindelijk
in de Arno te gooien. Graaf Montesceco, die
een uitvoerige bekentenis schreef omdat hij in de waan was gebracht
dat hij er zo het leven vanaf zou brengen, werd onmiddellijk nadat hij
zijn manuscript had voltooid, ter dood gebracht. Maar hij werd
tenminste onthoofd op de executieplaats buiten de stadsmuren.
Baroncelli wist naar Istanbul te vluchten. Daar werd hij door
Florentijnse kooplieden herkend, op last van de sultan in de boeien
geslagen en teruggestuurd naar Florence, waar hij uit een raam van het
Palazzo Vecchio werd opgehangen. De jonge Leonardo da Vinci tekende
zijn terechtstelling. De fysieke uitroeiing van vrijwel alle
mannelijke Pazzi's was nog maar het begin van een
ook voor die tijd ongekende wraakactie, waarin de familie Pazzi, tot
dan de voornaamste na de Medici in Florence, politiek en economisch
werd vernietigd.
Deze gebeurtenis demonstreert de weerzinwekkende politieke basis van het middeleeuwse Florence, een stad die toen in Italië als 'wreed' bekend stond. Wie nu over het centrale plein, het Piazza della Signoria, wandelt, zal niet vermoeden dat Botticelli daar toen een grote wandschildering heeft gemaakt van de verraders'(weggewist nadat de Medici in 1494 waren verjaagd). Artistieke prestaties waren bij uitstek instrumenten om de status van de opdrachtgevers te verhogen. Maar daarnaast was de angst voor het hiernamaals de enige rem op de ongehoorde wreedheid waarmee politieke conflicten werden beslecht. Deze vertaalde zich in gulle giften aan kerkelijke instanties en opdrachten voor religieuze kunstwerken. Samenstelling bronmateriaal uitsluitend en alleen ten behoeve van het nieuwe vak ckv-2 uit het algemeen deel voor havo en atheneum. Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. Gebaseerd op artikel in (No 8 2004) Vrij Nederland: Huwelijk tuusen kunst en smerige politiek. Bart Tromp (Boekbespreking "April Blood" door Lauro Martines. Is er
zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw
teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij
geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet.
Een financiele vergoeding kunnen wij helaas niet geven. 02/20/2010 last update |
|
