De kunstenaar aan het hof

 Kunstenaars namen aan het hof een middenpositie in tussen de eenvoudige bedienden en de adellijke hovelingen. Het leven in de omgeving van de vorst werd door middel van een strenge gedragscode verheerlijkt tot een eeuwigdurend, geleerd spel.

Voorbeeld: Monteverdi aan het hof van Mantua.
Kunstenaars werden daarbij in principe meer als hoveling dan als bediende beschouwd, maar de werkelijkheid zag er anders uit; het werd kunstenaars heel lastig gemaakt om in tijden van geldgebrek -waar Mantua destijds voortdurend onder leed- hun salaris op te eisen. De reis en noodzakelijke elegante kleding moesten kunstenaars zelf betalen. Daar kwam nog bij dat Monteverdi erg lang moest wachten voor hij de felbegeerde functie van hofkapelmeester kreeg. Ondanks alles had hij zo veel succes, dat hij soms zeer vijandig bejegend werd.
Een priester uit Bologna stelde een polemisch geschrift op waarin hij fel van leer trok tegen de nieuwe, door Monteverdi ontwikkelde soort muziek. Monteverdi was daar aanvankelijk diep door getroffen, maar zijn successen gaven hem gelijk. Aan het hof van Mantua bLeef een bevordering echter uit. In 1599 werd hij nog een keer gepaaid met een soortgelijke functie als in 1595. Deze keer mocht hij de hertog vergezellen tijdens diens kuur van enkele maanden in de badplaats Spa. Dankzij dit uitstapje maakte Monteverdi kennis met de nieuwe declamerende zangstijl van de Franse componisten, die hij nadien in Italië introduceerde. Maar ook toen hij in 1601 eindelijk tot hofkapelmeester werd benoemd, verbeterde zijn situatie niet echt. Telkens weer moest hij op een passende beloning voor zijn muziek wachten en in vernederende omstandigheden om geld bedelen. Vaak kreeg hij het geld niet eens dat hij zo hard nodig had voor zijn dagelijkse uitgaven en moest hij genoegen nemen met de financiële beloften die hertog Vincenzo deed. De voortdurende conflicten om zijn loon vormden samen met het vochtige klimaat van Mantua een zware aanslag op Monteverdi's gezondheid. Toen zijn vrouw in 1607 overleed, leek de situatie ondraaglijk te worden. Monteverdi werd ernstig ziek en ging terug naar zijn ouderlijk huis in Cremona, waar zijn vader hem dringend afraadde naar Mantua terug te keren. Hij ging echter nog één keer op de beloften van de hertog in, waarna hij weer precies dezelfde vernederingen moest ondergaan.

 

Monteverdi: L'Orfeo

Toen hertog Vincenzo stierf, verkeerden de staatsfinanciën in een desolate toestand. Vincenzo's zoon Francesco werd de nieuwe hertog en ontsloeg alle in zijn ogen onnodige leden van de hofhouding, onder wie ook de inmiddels 45-jarige hofkapelmeester Monteverdi. Het nieuws van zijn ontslag verspreidde zich als een lopend vuurtje door heel Italië. De van muziek bezeten Venetianen roken hun kans en deden de onbemiddelde ex-hoveling een bijzonder aantrekkelijk aanbod. Ze boden hem als nieuwe leider van de Cappella di San Marco het vorstelijke salaris van vierhonderd ducaten plus gratis onderdak en andere voorzieningen. Vanuit deze positie heeft hij ook weer opdrachten vanuit Mantua aangenomen.

Samenstelling bronmateriaal ten behoeve van het nieuwe vak ckv-2 uit het profiel C & M voor havo en atheneum.  Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. Geraadpleegde literatuur: Kunst en architectuur: Venetie/Kaminsky

Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij niet geven:

02/19/2010 CKV-2