|
TEATRO OLIMPICO/VICENZA Toen het ogenblik was aangebroken waarop het doek moest opgaan, steeg er een zoete geur van parfum op om aan te geven dat in Thebe, overeenkomstig de oude legende, wierook werd gebrand om de wraak van de goden af te wenden |
 |
|
|
In 1556 werd in Vicenza de Accademia Olimpica gesticht. Dit letterkundig genootschap stelde in de eerste plaats belang in de oudheid en in het vervaardigen van klassieke of pseudo-klassieke toneelstukken. De architect Andrea Palladio behoorde tot de oprichters. Jarenlang werden de stukken in tijdelijke theaters gespeeld maar tenslotte kreeg Palladio, de opdracht een permanent theater te bouwen. Hij begon er in 1580 aan maar overleed al enkele maanden later. Het theater werd in 1584 door Vincenzo Scamozzi voltooid. De plattegrond is gebaseerd op een halve ellips (en niet op een halve cirkel zoals bij de Romeinen). Om een open orchestra lopen dertien treden, die naar een zuilengang leiden die bekroond wordt door een balustrade met beelden. Het toneel zelf is naar Romeins model een lange smalle rechthoek, waarvan de achterzijde uit een permanente decorwand bestaat. |
||
|
3 Maart 1585: openingsvoorstelling met het stuk "OEDIPUS REX" van Sophocles |
||
|
|
||
|
|
||
|
||
|
|
Op de plattegrond kun je goed zien, welk effect de decoropeningen hebben op de toeschouwer: niet alleen de belangrijke gast in het midden heeft een perspectivisch decor tot zijn of haar beschikking, maar ook de hoge gasten links en rechts hebben ieder hun perspectivische inkijk door het schuin plaatsen van de openingen! Kortom: iedereen tevreden en even belangrijk. | |
|
|
||
| Het volgende
fragment beschrijft één van de eerste voorstellingen in dit theater.
Koning Oedipus op 3 maart 1585 Zeer doorluchtige Heer en hooggeeërde Meester! Als mijn hand mijn geest zou gehoorzamen, zoals Michel Angelo Buonarotti, die uitmuntende schilder, beeldhouwer en architekt placht te zeggen, en als sociale bezigheden, het vloeien van de wijn en de drukte van het carnaval het toelaten zou ik graag Uwe Hoogheid en Uw vrienden behagen met het beschrijven van de theatrale pracht en de grootsheid van de tragedie, die gisteren in deze stad werd opgevoerd. Maar de hierboven genoemde omstandigheden mogen mij verontschuldigen als ik slechts de hoogtepunten van dit wonderbaarlijke schouwspel vermeld. Een meer volledig verslag zal ik uitstellen tot het ogenblik dat ik U spreek. In zijn verlangen een volmaakt kunstwerk na te laten overtuigde Palladio de leden van de Accademia van Vicenza, de Olimpici genaamd, ervan, dat, gezien het feit dat hun edele instelling herhaaldelijk herderdichten, pastorales, komedies, tragedies en andere dergelijke genoegens ten gerieve van het volk heeft laten opvoeren, zij een theater zouden moeten bouwen, overeenkomstig de oude gewoonte der Grieken en Romeinen. Stukje bij beetje hebben ze dit meesterlijk en bewonderenswaardig kunstwerk tot stand gebracht. Het theater kan gemakkelijk 300 toeschouwers bevatten. Het ziet er zo bekoorlijk uit dat het doorgaans door iedereen in de smaak valt vanwege de verfijnde schoonheid van zijn verhoudingen. |
||
|
|
||
| De ogen van de leek worden overal getroffen door een ongelofelijke bekoorlijkheid, die voortkomt uit de friezen, architraven, kroonlijsten, festoenen, zuilen met zeer fraaie kapitelen, en bases met veel metopen in laag stucreliëf gebeeldhouwd. Er zijn misschien wel tachtig standbeelden van stuc, vervaardigd door de beste meesters, beeltenissen van Academie-leden, en elk van deze standbeelden is meer dan eens overgedaan totdat de juiste gelijkenis was getroffen. Ik laat de balustrades, de deuren en de ramen buiten beschouwing; het zou te veel tijd kosten ze in een korte brief op te noemen. Maar ik moet zeggen dat zelfs het kleinste detail door Mercurius lijkt te zijn uitgevoerd en opgesierd door de Gratiën zelf. Het perspektief van het toneel is eveneens bewonderenswaardig, met kennis van zaken opgezet met zijn vijf belangrijkste onderdelen, of liever ingangen, die de zeven straten van Thebe voorstellen. De stad is een uitstalling van fraaie huizen, paleizen, tempels en altaren in de stijl der Antieken, in de fraaist mogelijke architektuur. Het dekor is gemaakt van sterk hout, zodat het nog eeuwen kan blijven staan. Het kostte 1500 ducaten. Stel U eens voor, Doorluchtige Heer, een volledig gebouw ontworpen door Palladio in zijn laatste levensjaren op het toppunt van zijn kennis. Palladio had de Olimpici gevraagd er zijn naam in te mogen aanbrengen, want hij was zo trots op zijn prestaties en dacht dat hij nooit iets beters zou ontwerpen. In dit theater, dat met inbegrip van de uitrusting 18.000 ducaten heeft gekost, lieten de leden van de Academie - in harmonie met het gebouw -- de nobelste tragedie opvoeren die ooit geschreven is, Koning Oedipus door de Atheense dichter Sophocles, (De boven alle anderen door Aristoteles geroemd wordt. | ||
|
|
Scamozzi ontwierp ook dit theater in Sabbioneta in opdracht van de familie Gonzaga | |
| En zo werd in het beroemdste theater ter wereld de meest verheven tragedie opgevoerd. De decors waren ontworpen door Vincenzo Scamozzi, architekt van Vicenza. De kostuums waren van Maganza. De voorzitter en alle andere leden van de Accademia waren alle rijk gekleed en ieder van hen had kosten noch moeite gespaard om deze gebeurtenis in alle opzichten volmaakt te laten verlopen. Er waren tachtig toneelkostuums. De tragedie heeft negen sprekende rollen en voor alle spelers waren er vervangers voor noodgevallen. Twee van de spelers, de Koning en de Koningin, waren schitterend gekleed in goudbrokaat | ||
| Alle
gasten werden ongelofelijk vriendelijk onthaald door de Academie-Ieden;
bij de ingang, waar zich een menigte had verzameld, en als zij binnen
naar hun plaatsen waren gebracht, kregen zij op verzoek verfrissende
wijnen en vruchten; en alles stond onder persoonlijk oppertoezicht van
de Academie-leden, vooral de accomodatie van de dames beneden in de
orchestra, waar vierhonderd stoelen voor hen waren neergezet. Toen het
ogenblik was aangebroken waarop het doek moest opgaan, steeg er een
zoete geur van parfum op, om aan te geven dat in Thebe overeenkomstig de
oude legende wierook werd gebrand om de wraak van de goden af te wenden.
Vervolgens hoorde men het geluid van trompetten en trommels, en het
ontploffen van vier voetzoekers. In een oogwenk zakte het gordijn neer
voor het toneel. Ik kan nauwelijks in woorden uitdrukken en men kan het
zich ook niet voorstellen, hoe groot de vreugde was, en het grenzeloze
genoegen dat de toeschouwers voelden toen zij, na een moment van
verbaasde verrassing, naar de proloog keken en men het geluid van
harmonieuze stemmen en verschillende instrumenten van een afstand kon
horen van achter het toneel - hymnes in de smid gezongen, gebeden en
wierook aan de goden gewijd om gezondheid van hen te verkrijgen en
verlossing van honger en pest, die de stad zo lang geteisterd hadden.
Toen begon de eigenlijke tragedie................
Samenstelling bronmateriaal uitsluitend en alleen ten behoeve van het nieuwe vak ckv-2 uit het algemeen deel voor havo en atheneum. Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. Tekening van het theater is een bewerking uit 'Venetie en Veneto'. Reisgids Capitool. Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij helaas niet geven. 12/18/2014 last update |
||
Plattegrond 
