|
Dramma per musica |
|
| De onderwerpen van de eerste opera's zijn haast alle afkomstig uit de Metamorfosen van Ovidius. In deze mythologische verhalen over goden en mensen konden de prinsen en aristocraten, die opdracht tot de opera hadden gegeven, zich herkennen en spiegelen. Niet alleen wat hun deugden betreft trouwens. De al te menselijke ondeugden van de goden, die natuurlijk vooral de liefde betroffen, vormden evenzeer een bron van vermaak. Er bestaat een vreemde contradictie tussen enerzijds de aandacht voor de Griekse tragedie en anderzijds de mythologische verhalen van Ovidius. Niet de werken van Sofocles, Euripides en Aischylos werden op muziek gezet, maar de feeërieke vertellingen van een Romein. Deze voorkeur heeft onder andere te maken met de pastorale elementen in de Metamorfosen, die al veel langer in het theater en de 'intermedii' geliefd waren. Verder was het happy end van belang. Een bruiloftsfeest kon niet worden opgeluisterd met een tragische moord. | |
|
Venus en Adonis door Titiaan 1553 |
|
| Er zijn meer redenen voor de
populariteit van Ovidius. De verteltechniek van de schrijver was van een
hoog niveau. De betrekkelijk compacte en kernachtige wijze waarop hij
zijn metamorfosen weergeeft, bood ge- makkelijkere aanknopingspunten
voor een libretto dan het epische werk van Hornerus of Vergilius.
Inhoudelijk oefenden het sensueel-erotische karakter en de
bovennatuurlijke gebeurtenissen een grote aantrekkingskracht uit. De
liefdesverhalen zoals Ovidius die vertelt, boden de tekstschrijvers
ofwel librettisten de beste stof voor hun gepassioneerde, amoureuze en
pikante libretto's, maar ook de teleurstellingen en frustraties van de
liefde vond men erin terug.
Uitgerekend de liefdesklacht, het zogenaamde 'lamento', nam een centrale positie in. Orfeus beweent Euridice, Ariadne klaagt over Theseus, Venus treurt over Adonis enzovoorts. Naast deze figuren zijn er nog meer verhalen die tot een opera werden omgevormd, zoals Dafne, Cephalus en Aurora, Narcissus, Andromeda, De roof van Proserpina en Acis en Galathea. |
|
|
In 1608 componeerde Monteverdi, na het enorme succes van de Orfeo bij gelegenheid van het carnaval een jaar tevoren, een opera voor het huwelijk van Francesco Gonzaga. Hoofdpersoon was de tragische figuur van Ariadne.
De
klaagzang Lamento
d'Arianna: een emotioneel geladen recitatief waarin Ariadne haar
geliefde Theseus ziet wegvaren. |
|
|
Monteverdi's ORFEO: Vi ricorda ň boschi ombros |
|
| Het werk dat algemeen wordt
beschouwd als de eerste opera is La Dafne uit 1597, met muziek van
componist en zanger Jacopo Peri. Hierin vindt de metamorfose van de nimf
Dafne plaats. Zij wordt tegen haar zin bemind door de god Apollo. Op het
moment dat deze haar probeert te overmeesteren, verandert zij in een
laurierboom. Zo blijft zij onbereikbaar voor de god. In 1600 werd het
verhaal van Orfeus door Jacopo Peri op muziek gezet. De aanleiding
vormde een feest van de Florentijnse
heersersfamilie De Medici. Monteverdi volgde in 1607 met zijn L'Orfeo.
Het vormde voor hem blijkbaar een grote uitdaging om een dramma per
musica op dit thema te schrijven. Omdat hij de eerste opera schreef die
nog steeds regelmatig wordt uitgevoerd, omdat hij de mogelijkheden van
het nieuwe genre ten volle benutte en aanzienlijk uitbreidde, én omdat
hij een doorslaggevende invloed op de componisten na hem zou hebben,
wordt Monteverdi met zijn L'Orfeo algemeen erkend als de vader van de
opera.
Samenstelling bronmateriaal ten behoeve van het nieuwe vak ckv-2 voor havo en vwo in het profiel C&M.. Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. Muziekfragment MP-3 Kees Zonneveld. Geraadpleegde literatuur oa: Opera in een notendop. W Bruls.Amsterdam 2001 Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij niet geven
|
|
