CKV-2/Opdracht 2.2.A.

Bron/samenstelling: © Kees Zonneveld [k.zonneveld@chello.nl]  Christelijke Scholengemeenschap Buitenveldert (CSB) (Amsterdam)

Invalshoek 2: Kunst en Esthetica (vwo)


1. Interesse voor de oudheid manifesteert zich in het herontdekken van de Griekse filosoof Plato. Wie was Plato en waar kwam zijn filosofie op neer? Behandel in onderstaande volgorde:                                                                      

a. Plato, zijn leermeester, zijn bekendste leerling:

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

b. Verschil tussen Plat en Aristoteles:

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

c. Inhoud filosofie van Plato:     

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

d. Cosimo de Medici:

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

e. Platonische Akademie:      

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................    

(Pagina 2.2.1.) Lees ook ‘Plato’ in Encarta, de Inleiding.

2. Verdeel de groep/klas in tweetallen. Studeer/improviseer een platoonse en een aristotelische discussie over een eigen gekozen onderwerp. Presenteer.

3. Lorenzo de' Medici laat Sandro Botticelli ‘De Geboorte van Venus’ schilderen in 1482. Twee vragen:

a. Het thema van dit werk is een (humanistische) poging klassieke mythologie en christelijke elementen te combineren. Noem een mythologisch en een christelijk element.

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................    

Vergelijk De Geboorte van Venus’ met ‘De doop van Christus’ hieronder. Pagina 2.2.1.

 

 

 

‘De doop van Christus’

Piero della Francesca

1445

 

 

 

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................    

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................    

b. ‘De Geboorte van Venus’ is ‘platonische mythologie in de schilderkunst’. Verklaar.

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................    

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................    

4. Hoe vond men dat schoonheid in de kunst tot stand gebracht moest worden van de vijftiende tot de zeventiende eeuw?. Twee (tegengestelde) standpunten. Welk van de twee polen was het sterkst in die periode? Pagina 2.2.2.

a.

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................    

b.

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................    

5. Leon Battista Alberti  legde de theoretische basis voor de kunsttheorie die tot in de zeventiende eeuw zouden gelden. Hoe luidt die theorie en wat is precies het belang van het begrip ‘imitatie’ dat hij daarin gebruikt? Pagina 2.2.2.

Kunsttheorie:

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................    

Imitatie:

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................    

6. Alberti meent te weten hoe kerken gebouwd moeten worden in zijn : 'De re aedificatoria'. (1450). De cirkel en de statistiek zijn daarin elementair. Leg uit. Pagina 2.2.3.

Alles is rond:

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................    

Statistisch gemiddelde:

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................    

7a. In 'De Divina Proportione' (De goddelijke verhoudingen) legt Vitruvius uit dat de menselijke maten bepalend moeten zijn voor de afmetingen van een tempel. Leg dat uit zonder technisch te worden. Pag. 2.2.9.

 

 

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................    

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................    

7b. In de man van Vitruvius zou de ‘gulden snede’ kunnen worden gezien. Leg uit.

....................................................................................................................................................    

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................   

Bestudeer daarvoor ook 2.2.9. en dat wat je kunt vinden over de gulden snede in Encarta.

8. ‘De grootste kunstenaars in de oudheid waren van mening dat een gebouw vergelijkbaar was met een levend wezen zodat we bij het ontwerpen de natuur moeten navolgen. Laten we daarom onderzoeken hoe het kan gebeuren dat sommige lichamen die de natuur zelf heeft voortgebracht mooier zijn en andere minder mooi of zelfs misvormd’.

Dit schreef Leon Batista Alberti. Ook hanteert hij het begrip ‘harmonie’ veelvuldig. Vat in enkele zinnen samen waar het volgens Albert in wezen om gaat. Zonder getallen te gebruiken! Pagina 2.2.4.

....................................................................................................................................................    

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................    

....................................................................................................................................................    

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................    

9. Kunstenaar en theoreticus Federico Zuccari, net als veel van zijn tijdgenoten op zoek naar het wezen van de schoonheid in de kunst, schrijft: ‘de pittori, scultori ed architetti’ in 1607. Hij schrijft twee boeken. Over het 'disegno interno' en het  'disegno esterno'. In het ene neemt hij een platoons in het andere een aristotelisch standpunt in. Leg uit wat hij bedoelt. (2.2.6.)

....................................................................................................................................................    

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................    

....................................................................................................................................................    

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................    

10. Albrecht Dürer heeft enorm veel werk verricht in zijn zoektocht naar schoonheid. Onderstaande houtsnede toont de kunstenaar op zoek naar de ideale menselijke maat. Wat precies voert die kunstenaar uit, van welke Italiaanse kunstenaars leerde hij, noem enige bevindingen omtrent de verhoudingen van het menselijk lichaam en vond hij daarmee de formule voor abolute schoonheid? Pagina 2.2.7.

 

 

 

 

Kunstenaar op de houtsnede:

....................................................................................................................................................    

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................    

Italiaanse kunstenaars:

....................................................................................................................................................    

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................    

Enige bevindingen over de maten van het menselijk lichaam:

....................................................................................................................................................    

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................    

Absolute schoonheid?

....................................................................................................................................................    

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................    

11. Leonardo Da Vinci was zeer veelzijdig. Bespreek zijn persoon naar aanleiding van de volgende beweringen. 2.2.8.

a. Da Vinci’s hoofdzaak: Ontleden en construeren.

....................................................................................................................................................    

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................   

b. Schilderkunst was niet zomaar een ambacht, het was een kunst gebaseerd op een rationele wetenschap.

....................................................................................................................................................    

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................    

c. ‘Kijk naar de stommen. Zonder geluid beelden die hun gevoelens uit!’

....................................................................................................................................................    

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................   

12. Leonardo was zeer veelzijdig. Verdeel de groep/klas en kies een product van da Vinci. Presenteer kort en zorg dat iedereen een kopie van iedere samenvatting krijgt. Schets vooral de kunstenaar in relatie tot het schoonheidsideaal van de renaissance.

Einde Hofcultuur in de 16e en 17e eeuw. Invalshoek 2: Kunst en Esthetica