|
Claude Lorrain De naam van Claude Gellée, beter bekend als Claude Lorrain, wordt vaak in één adem genoemd met die van Poussin, en de twee kunstenaars hebben elkaar zonder twijfel gekend . |
|
Het oordeel van Paris |
|
Lorrain had geen klassieke opleiding gehad; in zijn geboortestreek Lorraine was hij banketbakkersleerling geweest en hij vertrok al op zeer jeugdige leeftijd naar Rome. Daar bekwaamde hij zich als leerjongen bij een decoratieschilder in het vak. Hij zou de rest van zijn leven, op een korte periode in de jaren twintig na, in Rome blijven wonen. Latijnse poëzie heeft hij waarschijnlijk alleen in vertaling kunnen lezen, en toch hebben zijn schilderijen het beeld van het landschap dat die poëzie in de Europese geest oproept voor altijd bepaald. |
|
Het 'klassieke landschap' is in feite zijn schepping geweest, en de idee van landschap als hogere vorm van kunst in het westen is voornamelijk aan hem te danken. Tot het midden van de zeventiende eeuw was het landschap zelfs niet als afzonderlijk genre erkend. De landschappen van Lorrain werden aangekocht door koningen, met name door Filips IV van Spanje, en de Europese aristocratie - een heel ander soort publiek dan de intellectuelen, juristen en hoge ambtenaren die Poussins werk bewonderden, dat hogere verstandelijke eisen stelt. |
|
|
|
Het succes van Lorrain was van dien aard dat zijn werk omstreeks 1635 op zo grote schaal werd vervalst dat hij gegevens van de originelen, met een tekening van de compositie en vermelding van de koper, begon op te tekenen in een boek dat hij Liber Veritaris noemde (nu in het British Museum). |
|
De landschappen van Lorrain hebben in de loop der jaren iets tijdloos gekregen, een soort onvermijdelijkheid die het moeilijk maakt om hun oorspronkelijke originaliteit op juiste waarde te schatten. Zij geven een beeld van een pastorale wereld in een klassieke Gouden Tijd, een steeds terugkerend thema in de Europese beeldende kunst en literatuur, doch Lorrain putte zijn directe inspiratie uit het platteland rondom Rome - de 'campagna' - dat merkwaardig genoeg tot dan toe geen enkele schilder had aangesproken, op een enkeling na die op zoek was naar oude ruïnes. Dagen bracht hij door met zijn schetsboek in deze uitgestrekte, eenzame, zacht golvende velden om hun weinig dramatische, bijna monotone aanblik onder verschillende natuurlijke belichtingen te observeren en te registreren. Oude mythen kregen een nieuwe realiteit in Lorrains doeken, die geïdealiseerd zijn. maar toch van zeer nauwkeurige observatie getuigen - weidse, subtiel genuanceerde vergezichten met een open voorgrond en indrukwekkende bomen die juist uit het midden of terzijde staan, en hier en daar onopvallende, maar vakkundig geplaatste accenten als een brug of een bosschage, die de blik langs een traag slingerpad via de meest verfijnde kleurschakeringen naar de heldere horizon voeren. |
|
Zijn belangrijkste vernieuwing was de behandeling van het licht, dat vanaf de horizon naar de kijker toe straalt -weerkaatst door water, geabsorbeerd door steen, gefilterd door de buitenste takken van de zware eiken die de voorgrond overschaduwen - en de compositie tot een geheel maakt. In het algemeen vermeed hij het verblindende licht midden overdag, met zijn dramatische tegenstellingen tussen licht en schaduw, en gaf de voorkeur aan de meer egale gloed van de ochtend of de late namiddag. Juist deze aandacht voor het licht verbindt hem met zulke in andere opzichten zeer uiteenlopende tijdgenoten als Caravaggio, Bernini, Rembrandt, Vermeer en Velasquez. Samenstelling bronmateriaal ten behoeve van het nieuwe vak ckv-2 voor havo en vwo in het profiel C&M.. Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij niet geven: het Nederlandse onderwijs is een kale kip en daar valt dus niets te plukken.
|
