|
OPDRACHTGEVERS |
Evenals nu kwamen openbare werken in de middeleeuwen heel vaak tot stand door de dynamiek en de energie van één bezielde figuur. |
| Bij een vernieuwing als die in Moissac omstreeks 1100 moet de initiatiefnemer machtig, moedig en rijk aan verbeeldingskracht zijn geweest. Het medium was nieuw en om zich dan op grond van de door de kunstenaar gegeven beschrijving te kunnen voorstellen hoe een dergelijke ingang eruit zou gaan zien, de beeldhouwer daarna in staat te stellen zijn ontwerp te realiseren en de kerkelijke overheid en de plaatselijke bevolking ervoor te winnen, is een respect afdwingende prestatie. | |
|
Shobden timpaan Christus in majesteit Midden 12de eeuw |
|
| Wonderlijk genoeg weten we heel weinig over de middeleeuwse opdrachtgevers en we zouden er nog minder over weten, indien abt Suger, de initiatiefnemer voor de herbouw van de St. Denis in Parijs, niet een geschrift had nagelaten dat feitelijk een autobiografie is. Hoewel dit uit 1141 dateert, kan er sinds het ontstaan van de sculpturen in Moissac weinig veranderd zijn. We vinden een opmerkelijk mengsel van vroomheid en opportunisme, aandacht voor details, geloof en nuchtere zakelijkheid, terwijl hij om geld vraagt, zowel tegenstand als traditie met voeten treedt en koningen en heersers dreigt en vleit om zijn doeleinden te bereiken. Legenden, wonderen, gebeden en uitvoerige controle zijn met elkaar vermengd. Natuurlijk wordt dit alles met de religie gerechtvaardigd doch tegelijkertijd is het gehele werk zo geladen met de geestdrift van de verzamelaar, dat de vrome uitdrukkingen of theologische redeneringen, hoe ernstig gemeend ook, bijna schijnheilig klinken tegen de achtergrond van persoonlijke creatieve bevrediging. | |
| Een
voorbeeld van een kerk die gebouwd is op initiatief van iemand die rijk
genoeg was om zelf de kosten te dragen, is de kleine kerk van Shobden in
Engeland. Zij dateert van omstreeks 1140. Haar oorsprong is geboekstaafd
in een handschrift:
'Zij werd gesticht door Oliver de Merlimonde, de rentmeester van Hugh de Mortimer, Heer van Wigmore. Toen met de bouw was begonnen ... ging Oliver op pelgrimstocht naar Santiago de Compostela in Spanje om er de relikwieën van de H. Jacobus eer te bewijzen.' Hij maakte de reis via Frankrijk en was op de terugweg gast van het kapittel van St. Victor in Parijs. Toen de kerk klaar was, werd zij gewijd door Robert de Bethune, bisschop van Hereford. Aan de abt van St. Victor werd toen verzocht enkele van zijn kanunniken naar Shobden te zenden. Hier hebben we alle factoren die dergelijke, niet geheel kloosterlijke stichtingen in het leven riepen. De kerk van Shobden was het werk van een machtig en rijk man, iemand die zich intens met de godsdienst bezighield, omdat hij het vechten eraan gaf om op pelgrimstocht te gaan. Tijdens die reis vroeg hij raad aan kerkelijke hoogwaardigheidsbekleders. Dit is een simpel verhaal over een bescheiden kerkje - al was het dan nogal belangrijk voor de Engelse Romaanse sculptuur - maar het illustreert duidelijk hoe de persoonlijke vroomheid en het internationale element een rol speelden bij de stichting van deze kerken. Samenstelling bronmateriaal ten behoeve van het nieuwe vak ckv-2 voor havo en vwo in het profiel C&M.. Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij niet geven: het Nederlandse onderwijs is een kale kip en daar valt dus niets te plukken.
|
|
