|
Doel en Presentatie |
Enkele uitzonderingen
daargelaten verschijnen de nieuwe figuur-sculpturen of op monumentale
schaal in de portalen of op veel kleinere schaal, op de kapitalen.
Hierop moet met enige nadruk worden gewezen, want het is belangrijk voor
het begrijpen van het begin van de
Romaanse stijl en zelfs voor de ontwikkeling van de beeldhouwkunst in de
volgende drie of vier eeuwen. Documenten onthullen, dat achter de nieuwe
beweging in elk geval twee praktische bedoelingen staken, geheel
los van
esthetische overwegingen.
Deze doeleinden werden bereikt door respectievelijk de facades en de kapitelen en ze verklaren de ontwikkeling van beide. Naar proportie en behandeling zijn de kapiteelsculpturen een logische voortzetting van het ivoorsnijden en de handschriftverluchting, kunsten die in de kloosters altijd hadden gebloeid en waarvan de voortbrengselen tot hulpmiddel bij persoonlijke meditatie hadden gediend. |
| In klooster noch kerk zijn kapitalen gemakkelijk te zien en het kan nauwelijks beschouwd worden als een voor de hand liggend propagandamiddel; desondanks maakt juist die betrekkelijke verborgenheid het geschikt tot onderwerp van aandacht voor de mediterende die zich in de voorstelling wil verdiepen. De cisterciënzers klaagden zelfs dat de mensen zo verdiept konden raken in de afbeeldingen dat ze afgeleid werden van de ware onderwerpen voor religieuze meditatie; zij poogden dan ook de nieuwe beweging te beteugelen. |
| Gelukkig had dat geen succes en de sculptuur aan de kapitalen kwam tot ontwikkeling; later breidde ze zich uit tot de misericorden koorhekken en -banken. De kunstenaar was daarbij vrij van de door de dogmatiek aan de facades gestelde eisen en daardoor kwam hij tot een menselijker benadering waarbij het natuurlijke en zelfs het humoristische een rol konden spelen. Gedurende de volgende vier eeuwen was bij dit type sculptuur plaats voor maskers en vogels, dieren en planten, voor taferelen - soms zelfs gewaagde - uit het dagelijkse leven van het volk. Bij de onderwerpen treffen we de niet onverwachte personificaties van de deugden aan maar ook de winden, de rivieren van het paradijs en de toonschalen in de muziek; onderwerpen die het intellectuele begrip van een voorbijgaande boer te boven gingen. |
|
De San Michele uit het begin van de 12de eeuw (Pavia It) De kerk is versierd met beeldhouwwerk in een zachte steen. Je ziet boven de voorgevel (facade). Je ziet hier de drie timpanen en het bijbehorende beeldhouwwerk. De stijl is vroeg-romaans. |
| Met de timpanen was het een geheel ander geval. Deze waren wel degelijk als propagandamiddel bedoeld en dit blijkt zowel uit onderwerp als behandeling. Moissac (zie afbeelding) levert een prachtig voorbeeld. In het midden troont Christus als een ontzagwekkende feodale heerser, omringd door de apocalyptische ouderlingen die zijn afgebeeld als een rij gekroonde figuren, veel en veel kleiner dan Christus. |
|
|
| De uit deze sculptuur te
leren lessen mochten niet verloren gaan en daarom werden ze boven de
hoofdingang van het kerkgebouw geplaatst. De stijl van dit timpaan (Moissac)
is romaans.
Samenstelling bronmateriaal ten behoeve van het nieuwe vak ckv-2 voor havo en vwo in het profiel C&M.. Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. Afb Baggen HFM Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij niet geve 02/17/2018 update |
