Verdwijnende grenzen

Vormgeving en architectuur 

 autonome kunst 

(schilderkunst, sculptuur, videokunst) 
Bouwkunst en vormgeving hebben altijd een dienende functie die op gespannen voet staat met louter esthetische aanspraken van de autonome kunst. Dat geeft deze toegepaste kunsten een lagere status waartegen ze zich met wisselend, zij het uiteindelijk toenemend succes hebben verzet.
 

Bij een bewegingen als De Stijl, die haar esthetische denkbeelden over de zogenaamde Nieuwe Beelding nadrukkelijk niet beperkte tot de schilderkunst, maar juist ook in gelijke mate van toepassing achtte op architectuur en vormgeving en zelfs op dans, muziek en literatuur, is dit goed te zien.

De beroemde leunstoel van Rietveld (1918-1923) laat nog altijd op spectaculaire manier zien, hoe de grens tussen vormgegeven gebruiksvoorwerp en autonoom kunstwerk wordt aangetast door zijn sterke sculpturale en picturale werking, die eerder tot kijken dan tot zitten uitnodigt. 'Die spanning tussen meubel als vormgegeven gebruiksvoorwerp en vormgeving die overgaat in autonome kunst is hier goed zichtbaar. De kunst kruipt naar de vormgeving, het gebruiksvoorwerp naar de kunst.

In de architectuur daarentegen is de grens vrijwel aan het verdwijnen. Is de architect nu een ingenieur of een kunstenaar? Een ambachtsman en opzichter die natuurkrachten en bouwkosten berekent of een artiest die men zoveel mogelijk de vrije hand moet laten? Is het een gebouw of een kunstwerk? Allebei natuurlijk, maar als het gebouw zich nadrukkelijk manifesteert, zoals het Groninger Museum, is dat dan een bezwaar?  

Wanneer gaat een vaas over in een 'kunstzinnig object'? Wordt zij kunst als zij lek is? Hebben de opera-decors van Kounellis, Baselitz en Karel Appel in het Amsterdamse Muziektheater minder waarde dan het werk dat van hen in het museum hangt of staat? Benadert mode autonome kunst wanneer de kleding in een galerie tussen kunstwerken wordt geëxposeerd, zoals onlangs in een Amsterdamse galerie te zien was.

Samenstelling bronmateriaal uitsluitend en alleen ten behoeve van het nieuwe vak ckv-2 uit het profiel C & M voor havo en atheneum en tehatex. Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. 

Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij helaas niet geven.

01/28/2010 last update