Cicciolina baart knuffeldieren in megashow

De Trust (toneelgezelschap) introduceerde de Duitse schrijver Rainald Goetz in Nederland en maakte naam met indrukwekkende opvoeringen van zijn trilogie Oorlog/Veldslagen/Koliek en de monoloog Cataract. Zijn nieuwste toneelstuk Jeff Koons, waarin zijn vroegere pessimistische levensvisie heeft plaatsgemaakt voor een optimistische, evenaart ruimschoots de kwaliteit van zijn eerdere werk. Jeff Koons van de Duitse schrijver Rainald Goetz staat voor de kunst positief te leven. Het is een zoektocht naar schoonheid en troost in liefde en kunst. De beeldcollage en het opzwepende ritme van de taal zorgen voor een swingende voorstelling.  

In Jeff Koons wordt men gesticht inzake vraagstukken van kunst en leven.

 

'Een kunstenaar, god,

o lieve hemel kunstenaar.

Wat moet dat toch

voor een leven zijn?'

 

Goetz schreef een tekst over de vraag hoe je als kunstenaar moet leven, deelnemen aan de grote blijde rave, je overgeven aan de liefde, of afdalen naar de verworpenen, die, zoals dat heet, het ware leven leven? Zijn tekst is een brei van poëzie en proza, zonder rollen of duidelijke personages. Maar bij De Trust hebben ze er een glashelder drama van gemaakt, en dat vervolgens omgezet in een spetterende show, pardon mega-event.


Alles is verblindend wit in het Trusttheater, wit als de cleane gebouwen van de architect Richard Meier, ook zo'n type van voorwaarts naar een nieuwe, blijere wereld. Voor de trap die de tribune vormt schuiven de witte panelen heen en weer. 

Vooraan speelt zich het drama af tussen de blinde schrijver en een jonge man, een personage dat door de schrijver heen en weer wordt geschoven. Hij wordt verliefd, de jonge man, op een meisje dat traditiegetrouw het intuïtieve vertegenwoordigt, en door de schrijver vervolgens naar de toppen van de internationale kunstindustrie gecatapulteerd. U denkt: Faust, u denkt: Orpheus en inderdaad, Koons is van alles een beetje.


Tot dan toe is er in het Trusttheater veel gepraat, maar de verwijzing naar Jeff Koons is niet iets dat je zomaar kunt laten passeren. Volgt op die witte trappen dus een ware Koons en Cicciolina-orgie, met als hoogtepunt Cicciolina die een hele serie knuffeldieren baart, terwijl boven haar hoofd twee blijde bijtjes rondzoemen. Ondertussen rammen de 'teneergeslagenen van het Centraal Station' - een verzameling schilderachtige junks, daklozen en andere have-nots, op de deuren van het totaaltheater. Letterlijk.

Anneke Blok, Myranda Jongeling en Sylvia Poorta als junkies, je gelooft er geen seconde in, maar lachwekkend uitgedost zijn ze wel met hun viezige kleren, mottige haren en vuil geschminkte koppen. Minstens zo één op één is de lange scène over het wezen van de kunst. Stelt u het zich voor: voor uw ogen een wandvullende foto van een neukpartij - een zeer plaatselijke, anatomische opname - en daarvoor een stereotype galeriehouder - Jappe Claes - met een betoog over kunst. De figuranten zitten tussen het publiek en beginnen een discussie over kunst.

Maatschappijkritiek in optima forma, waar vind je dat nog behalve bij De Trust? Maar de uitvoering is verrassend en de zelfrelativering ontbreekt niet, wat voor Jeff Koons een noodzaak is. Wat heet, op het podium brengen Goetz en Boermans een unverfroren ode aan het stereotype en het beeldcliché. De kunst schuilt in de taal die in genadeloos tempo op de witte vlakken wordt geprojecteerd, en die in al even genadeloos tempo door de acteurs wordt uitgestoten.


Halina Reijn weert zich door simpelweg volkomen door het lint te gaan. Met een blonde pruik lijkt ze als twee druppels water op Cicciolina, trekt ongegeneerd nog even aan een tepel voordat ze de zoveelste porno-pose inneemt. Als rave-elfje is ze alles wat je maar mag verwachten van een Alice of een Gretchen; stoer en kwetsbaar en vooral volkomen roekeloos. De woorden lijken door haar heen te trillen.
Minstens zo goed is Pieter Embrechts als de jonge kunstenaar. Er is niets wat hij niet lijkt te kunnen. Zijn lijf en zijn mimiek hebben de snelheid en het elastiek van Jim Carrey, waar hij als Koons zijn voordeel mee doet, in zijn meer dagelijkse gedaante als de jonge man, bezit hij een felle, niets ontziende en razendsnelle manier van spelen die je dwingt naar zijn tekst te luisteren.

De vragen van kunst en leven, ondertussen, krijgen de klassieke oplossing. Een man luistert naar het kloppen van zijn hart, het enige waar hij op kan vertrouwen. Op de mijnenvelden van de ziel kun je als kunstenaar niet rekenen, zei de schrijver. 'Soms gaat het en soms gaat het niet'.

Samenstelling bronmateriaal ten behoeve van het nieuwe vak ckv-2 uit het profiel cultuur en maatschappij voor havo en atheneum.  Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. 

Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij niet geven: het Nederlandse onderwijs is een kale kip en daar valt dus niets te plukken. Zie verder FORUM

Geraadpleegde literatuur oa: Maartje Somers, 19-6-2000 Het Parool

Jeff Koons
coproductie met het Holland Festival
3 oktober t/m 11 november 2000
tekst: Rainald Goetz
regie: Theu Boermans
spel: Anneke Blok, Tina de Bruin, Jappe Claes, Tijn Docter, Pieter Embrechts, Bert Geurkink, Valentijn Hulsman, Myranda Jongeling, Sophie Knijff, Jeroen van Koningsbrugge, Gwen Maduro, Harpert Michielsen, Carolien Olde Rikkert, Sylvia Poorta, Mike Reus, Halina Reijn, Trix Ruske, Harry van Rijthoven, Jaap Spijkers, Co Waterman en Zoe Xenia

03-24-2001 SGGroenewald CKV-2