Oehahoehaah!

Als je Tarzan ziet, zie je dat hij het summum is van mannelijkheid. Een blanke bundel spieren in lendendoek. Een superman die leeuwen met de blote hand bedwingt, sneller zwemt dan krokodillen en als tijdverdrijf een partijtje worstelt met neushoorns. Hij duikt van rotsen die hoger zijn dan wolkenkrabbers en slingert van liaan naar liaan alsof hij alleen maar touwtjespringt. Zijn lievelingsuitdrukking is zijn snerpende junglekreet. Als hij een gevaarlijk beest heeft gedood plant hij zijn voet op zijn prooi en schreeuwt: 'Oehahoehaah!' Dan gaat er een siddering door de jungle.
Er zijn veertig miljoen romans over de gestaalde jungleheld verkocht, maar nog veel meer mensen hebben hem gezien:
  • Zo'n honderdvijftig kranten over de hele wereld publiceerden in de jaren dertig een beeldverhaal over de 'Lord van de jungle'; in de jaren zeventig verscheen in zo'n tweehonderdvijftig dagbladen een Tarzan-strip. 
  • Tussen 1918 en 1970 produceerde Hollywood 56 Tarzan-films. Vooral de voormalige Olympische zwemkampioen Johnny Weissmuller was razend populair als de aapmens. En niet alleen in Amerika verscheen Tarzan op het witte doek, ook in India, China en de Sovjetunie werden er films aan hem gewijd. 
  • Meer dan honderd stripboeken, radio shows, televisie programma's, Tarzan speelgoed, Tarzan benzine, Tarzan ondergoed, Tarzan ijs, Tarzan gymschoenen, de lijst is eindeloos lang. 
  • En natuurlijk als tekenfilm door Walt Disney.

De speelfilm TARZAN THE APE MAN uit 1932 met Johnny Weissmuller als Tarzan en Maureen O'Sullivan als Jane.
Tarzan is verzonnen door Edgar Rice Burroughs (1875-1950), een man van twaalf ambachten en dertien ongelukken, Totdat hij op zijn vijfendertigste begon te schrijven. Als agent voor een firma in puntenslijpers - zijn zoveelste ambacht - had hij kantoorruimte gehuurd en wachtte hij vruchteloos tot zijn subagenten iets verkochten. Om de tijd te doden krabbelde hij op de achterkant van briefpapier zijn eerste verhaal, A Princess of Mars, over vreemde planeten en groene marsmannetjes en een menselijke superheld. Hij stuurde het naar The All Story Magazine, zo'n populair tijdschrift dat makkelijk verteerbare avonturenverhalen publiceerde. Per kerende post kreeg hij een cheque retour. Hij werd broodschrijver. 

Na zijn succesvolle sciencefiction-verhaal schreef hij Tarzan of the Apes.
Het verhaal: Op een stormachtige nacht voor de kust van Afrika bevindt een schip zich in zware problemen. Door blikseminslag is het houten schip binnen enkele seconden een waar inferno geworden. De passagiers, een jong stel met hun pasgeboren zoon, weten zichzelf nog net op tijd in vrijheid te brengen met een sloep. In de afgelegen jungle kunnen ze slechts hopen dat er snel een schip langs komt om ze op te pikken. De vader en moeder bouwen een boomhut en kunnen niets anders doen dan afwachten. Helaas is het noodlot ze onvriendelijk gezind en wordt het jonge gezin aangevallen door de luipaard Sabor; waarbij beide ouders het leven laten. Het kleine jongetje wordt beschermd door zijn eigen omgevallen wiegje en ontkomt als door een wonder aan de klauwen van Sabor. Een apin genaamd Kala ontdekt het jochie niet lang daarna en neemt hem mee naar haar groep gorilla's. De leider van de apen, Kerchak, heeft zo zijn bedenkingen, maar tolereert het knaapje. Kala noemt de jongen "Tarzan" en voedt hem op als haar eigen kind. En zo groeit Tarzan op tot een lenige volwassen man. Op een dag arriveert de wetenschapper Porter met zijn dochter Jane en lijfwacht Clayton in de jungle. De komst van deze drie individuen zet Tarzan's leven op zijn kop. Hij wordt heen en weer getrokken tussen de trouw aan zijn gorilla-familie en zijn soortgenoten. Ook zal Tarzan leren dat niet alle mensen even vriendelijke bedoelingen hebben.

een spierbundel in lendendoek

 
Het is natuurlijk een potsierlijk verhaal. Een aristocratische baby belandt na een schipbreuk en de dood van zijn ouders alleen in het oerwoud en wordt liefdevol gezoogd en beschermd door een apin. Hij groeit op als aap onder de apen, maar beseft na een tijd dat hij anders, méér is dan zij. Hij vindt een mes en wordt de greatest killer van de jungle. Hij bedekt zijn naaktheid, leert zichzelf met behulp van plaatjesboeken en woordenboeken lezen en schrijven, en verlaat op een gegeven moment de apenfamilie om eenzaam door het leven te gaan. Hij is het fictionele wezen dat de mens met zijn evolutionaire verleden verbindt. Tarzan is een en al instinct. Zijn gevoelige reuk en gehoor en zijn uitzonderlijke fysieke kracht zijn letterlijk dierlijk. Tarzan maakt een reis door de evolutie: van aapmens ontwikkelt hij zich, nadat hij door Franse kolonialisten uit het oerwoud is gehaald en naar Europa verscheept, tot lid van de Britse aristocratie. Die ontwikkeling is lang niet alleen positief. Beschaving maakt mannen zwak, vervreemdt ze van hun oerinstinct.

Tarzan is in de 21ste eeuw niet meer stoer genoeg. Hij ging heel vriendelijk met de chimpansee Cheetah om en hij had een groot zwak voor Jane. Hij was niet solitair genoeg. Hij is verdrongen door krachtiger beelden van mannelijkheid. Door Rambo, Terminator en Robocop. Die hebben zelfs geen zwakke plekken meer. Ze zijn onmenselijk sterk en hebben elk gevoel uitgebannen. Nodig of niet, ze grijpen meteen naar geweld.
Rambo heeft een pantser van spieren; zijn enige metgezel is een gigantische dolk als verlengstuk van zijn mannelijkheid. Terminator heeft geen mannelijk hulpmiddel nodig. Hij is een almachtige machine, een ongeschonden man die niets menselijks heeft. Hij heeft nooit Viagra nodig, want hij heeft niet eens een geslacht. 
Walt Disney's Tarzan. De muziek bij deze film is, zoals meestal bij Disney-films, uitermate passend. Het jungle-gevoel wordt gevoed door vele ritmische passages. Ontroerende scènes worden natuurlijk dik aangezet.

Beluister 'A wondrous place' Breedband (Bron Avro Klassiek)

 
Samenstelling van het bronmateriaal voor de vaklokalen uitsluitend en alleen ten behoeve van de vak ckv-1 uit het algemeen deel  voor havo en atheneum en het vak ckv vmbo en de kunstvakken uit het profiel C&M. (CKV 2/3 en tehatex) en uit de onderbouw het vak beeldende vorming. Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. Tekst gebaseerd op De Groene Amsterdammer van 29 juli 1998 X Schutte. Dromen van Tarzan

Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten, afbeeldingen ed? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij helaas niet geven. In plaats hiervan geven we onder aan de pagina ruimte voor een eigen invulling of verwijzing naar internetpagina's.

09-12-2014