CKV-2/Opdracht 5.2.A

CKV2 Cultuur van het moderne  Invalshoek 2: Kunst en esthetica

Bron/samenstelling: © Kees Zonneveld [k.zonneveld@chello.nl]  Christelijke Scholengemeenschap Buitenveldert (CSB) (Amsterdam)

---

1. Beschrijf het eerste schilderij (‘Lyrisch’) zo beknopt mogelijk. Pagina 5.2.1. Het schilderij bestaat in hoofdzaak uit:

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

2. In de hoofdlijnen van de compositie: ‘Lyrisch’ van De Russische schilder Wassily Kandinsky valt nog net een rennend paard te herkennen met een jockey op zijn rug. Waarom heeft Kandinsky niet gewoon een duidelijk herkenbaar paard met een jocky geschilderd? Pagina 5.2.1.

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

3. Franz Marc schilderde het tweede schilderij: ‘Het Lam’. Het is heel anders dan dat  van Kandinsky. Naar het lam moet je zelfs even zoeken. Waarom heeft Marc op zijn beurt niet gewoon een duidelijk lam in een weiland gemaakt? Vergelijk met Kandinsky. Pagina 5.2.1.

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

4. Het derde schilderij op de pagina is: ‘Boven Weimar’ van Lyonel Feininger. Net als Kandinsky en Marc lid van de ‘Blaue Reiter’ groep. Je ziet wel dat het om gebouwen gaat, maar waarom doet Feininger zo zijn best om die gebouwen zo ‘onduidelijk’ te maken? Pagina 5.2.1. 

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

5. Kandinsky, Marc en Feininger waren in zekere zin bezig alle overbodige zaken uit het schilderen te halen. Zij probeerden tot de naakte essentie te komen,  met als doel een maximum aan expressie te bereiken. In welke zin zou je Gerrit Rietveld ook tot dit groepje kunnen rekenen? Lees 5.2.3. 

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

6. In de inleiding van de pagina over de expressionist Arnold Schönberg wordt het verschil uitgelegd tussen impressionisme en expressionisme. Lees die inleiding en laat in onderstaande twee vakken zien dat je het verschil begrijpt. Maak daarin een impressionistische en een expressionistische schets  van ‘eenzaamheid’. Verklaar je schetsen. Pagina 5.2.7.

7. Lees Atonale muziek en lees Seriële muziek. Pagina 5.2.7. Wat is het belangrijkste verschil? 

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

8. Hieronder zie je de ‘chromatische toonladder’. Alle 12 mogelijke tonen netjes achter elkaar. Luister ernaar. Verzin nu zelf een echte ‘reeks’ naar het voorbeeld van Schönberg. Pagina 5.2.7. Noteer de noten in de lege balk. Indien mogelijk: controleer je keuze op een instrument.

  Chromatische toonladder  (Mp-3)

 

 

 

 

 

9. Luister naar de twee fragmenten ‘Erwartung’ en het ‘Kinderstukje’. Pagina 5.2.7. Beide gecomponeerd volgens dezelfde strenge wetten, maar totaal anders van ‘expressie’. Vergelijk de twee fragmenten met betrekking tot:

Erwartung:

Toonhoogte:    

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

Dynamiek:     

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

Tempo:

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

Ritme:     

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

Toonkleur:     

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

Kinderstukje:

Toonhoogte:    

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

Dynamiek:      

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

Tempo:

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

Ritme:  

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................          

Toonkleur:      

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

10. Je hebt vergeleken Kandinsky, Marc, Feininger en  Gerrit Rietveld. Met andere woorden: je hebt schilderijen met stoelen vergeleken en ontdekt dat er vergelijkbare principes zijn aan te geven. Doe nu hetzelfde met Schönberg!  Preciezer: Welke overeenkomsten  kun je ontdekken tussen de seriële muziek van Schönberg enerzijds en de manier van schilderen van  bijvoorbeeld Kandinsky en de manier van stoelen ‘bouwen’ van Rietveld anderzijds? Pagina’s 5.2.1, 5.2.3 en 5.2.7.

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

einde