|
Eerste atelier Schwitters |
|
|
Merzen |
|
| Kurt Schwitters werd in 1887 in Hannover geboren en stierf in een onbeduidend plaatsje in het Engelse Lake District in 1948. Schwitters schilderde, beeldhouwde, dichtte, deed performances, schreef verhalen, ontwierp reclames, was uitgever van tijdschriften en boekjes, organisator en impresario. Al dit werk in al die verschillende disciplines werd gemaakt en verricht vanuit één vaste grondgedachte: vergeet alle geboden en verboden die er bestaan rondom kunst. Verwerp de grenzen tussen disciplines, tussen wat banaal is en van belang, tussen kunst en kitsch, zin en onzin. | |
| Bij Schwitters betekende dit een volstrekte en weerbarstige eenheid tussen kunst en leven.'Want ik vind het van onvoorwaardelijk belang,' schreef hij in 1927 in een van de door hemzelf uitgegeven Merz-tijdschriften, 'dat aan het einde het gehele leven met alles wat er gewild is daar staat, dat niets verloren gaat, zelfs niet als iets op zeker moment vals of verkeerd bleek te zijn'.Die eenheid noemde hij 'Merz'. Kurt Schwitters was Merz. Zijn assemblages van gevonden voorwerpen die 'de wereld zelf waren en niet de afbeelding ervan" waren Merz. Zijn collages en klankgedichten waren Merz. Zijn huis was Merz. En wat hij deed, dacht en voelde was: merzen - hij bedacht er zelfs dit werkwoord voor. Merzen betekende de scheiding opheffen tussen kunst en leven, tussen het kunstwerk en de wereld daaromheen. De letters ‘Merz' kwamen in een collage voor als uitsnede van de gedrukte tekst ‘Commerz und Privatbank'. | |
|
|
|
| Kunst, zegt
Schwitters, dient alleen zichzelf, niet de politiek, niet de
communistische Internationale of de Kerk. Zijn werken zijn meestal niet
veel groter dan twintig vierkante centimeter. En dat kan ook niet anders,
want de meeste zijn 'kamerstukken', kunst voor intiem gebruik, voor
vrienden onderling. Werkjes die Schwitters ruilde voor eigen werk en in
zijn verzameling opnam.
|
|
Vanaf 1918 ontstaan deze
eerste collages en assemblages. Schwitters sprak over
Ook schreef hij artistieke manifesten, produceerde hij typografische fabels en toneelstukken en hield hij zich bezig met experimentele poëzie. In 1919 schreef hij het legendarische gedicht ‘Anna Blume' en in de jaren twintig ontstond de ‘Ursonate', een klankgedicht waar hij van 1926 tot 1932 aan schaafde. |
|
|
kathedraal van erotische ellende |
|
| De Merzbau is een even verbeeldingsvol als geheimzinnig bouwwerk, waar hij in 1923 aan begon en dat vanaf 1933 die naam droeg. Schwitters werkte er aan in zijn eigen huis. Van gips maakte hij iets wat nog het best omschreven kan worden als het binnenste van een schots en scheef kaartenhuis: overal hoekige vormen, alles schuin en niet-functioneel. Hij maakte inhammen, vormde speciaal aan vrienden gewijde afgesloten 'grotten', modelleerde pilaren, vensters die op niets uitkeken. Deze ruimte, die Schwitters bedoelde als een levend organisme dat eeuwig zou doorgroeien, stond vol gevonden voorwerpen, precieus gerangschikt. Een hoefijzer hier, een dorre tak daar, een Merzbild, een madonna, werken van vrienden. | |
| Deze
'kathedraal van erotische ellende', zoals Schwitters zijn Merzbau ook
noemde, was in wezen een gigantische driedimensionaIe plastiek. Ze werd in
1943 vernietigd bij de bombardementen op Hannover. Schwitters had
Duitsland in 1943 al lang verlaten. In 1937 vluchtte hij met zijn zoon
Ernst naar Noorwegen. Toen de Duitsers daar in 1940 binnenvielen, vluchtte
hij naar Engeland.
Hoe belangrijk de Merzbau voor Schwitters is geweest, blijkt uit het feit dat hij in Noorwegen begon aan een tweede Merzbau. Zijn werk was al flink gevorderd toen hij opnieuw moest vluchten. In Engeland begon bij aan een derde Merzbau. Hij was toen al ernstig ziek, maar ging wanneer hij maar kon met de bus naar een vochtige schuur, ongeveer een uur rijden, waar hij eraan bouwde. Voordat de Merzbau afwas, stierf hij. Zijn tweede Merzbau in Noorwegen ging verloren toen spelende kinderen de schuur in brand staken. De enige complete Merzbau die er nu nog is, is in Hannover (Sprengel Museum) te zien. Nagemaakt, op basis van foto's en beschrijvingen. Niet echt, maar wel indrukwekkend. Meer informatie over Merzbau via deze link. Meer afbeeldingen van Kurt Schwitters
Samenstelling bronmateriaal ten behoeve van het nieuwe vak ckv-2 uit het profiel cultuur en maatschappij voor havo en atheneum. Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. Bron: Vrij Nederland.18-11-2006.Man met twee graven L ter Borg. Foto's werk Schwitters Baggen HFM Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij niet geven
|
