Vkhutemas

 

Multifunctionele meubels. Rodtsjenko/Vkhutemas 1926 
In 1920 publiceerden Alexander Rodtsjenko en Varvara Stepanova een Produktie-manifest waarin zij de verwerping van de traditie en de geestdrift voor de technologie probeerden te verbinden met de communistische ideologie. In hun theorieën, die later bekend zouden worden als het 'constructivisme', stelden zij de rationele organisatie van materialen gelijk aan communisme, dat zij als ,optimale organisatie' definieerden. In de ateliers voor metaal- en houtbewerking van het Moskouse onderwijsinstituut de 'Vkhutemas' werden, onder leiding van Rodtsjenko en El Lissitzky, verwoede pogingen gedaan om methoden te ontwikkelen voor de vormgeving van industriële produkten, ondanks het gebrek aan materialen en apparatuur.

Alexander Rodchenko

View of the First OBMOKHU (Society of Young Artists) Exhibition held in the VKHUTEMAS.

Moscow, May 1920.

Flying City on the Aerial Paths of Communication. Communal House...... Krutikov G.,VKhUTEMAS 1928
Men richtte zich vooral op het ontwerpen van standaardmodellen voor multifunctionele meubels. Terwijl de sobere vormgeving en het economisch gebruik van ruimte een volmaakte afspiegeling vormden van het gebrek aan materialen en de schaarse woonruimte, maakten veel van de ontwerpen niettemin een onrealistische indruk. Er werden opklapbare meubels ontworpen voor vliegtuigen en lange-afstandsbussen in een tijd dat dergelijke vormen van vervoer in Rusland praktisch niet bestonden; noch de constructies noch de toegepaste materialen waren toegesneden op de bestaande produktiefaciliteiten.

Opnieuw lokte de kloof tussen esthetische opvattingen en de maatschappelijke omstandigheden van produktie en gebruik scherpe kritiek uit. Bij het uitvoeren van standaardontwerpen had alleen de 'Kunstkring van jonge Arbeiders' (IZORAM) opmerkelijk succes.

Prospectus voor een cursus Artistieke Vormgeving aan de textielfaculteit van Vkhutemas, 1925. Professor V.F.Stepanova.

IV Ontwerpen voor stoffen en kleding

  • werkkleding oefeningen: machinist, metaalbewerker, wever, drukker, piloot, chauffeur, ingenieur enz.

  • beschermende kleding oefeningen: medisch personeel, brandweerlieden enz.

  • sportkleding oefeningen: uitrustingen voor basket-ball, hockey en voetbalteams, voor gymnastiekverenigingen zowel als trainingspakken voor alle andere sporten

  • uniformen oefeningen: medewerkers van zelfstandige ondernemingen of anderen (kaartcontroleurs, kantoorpersoneel, de staf van Moselprom, enz.), schoolkinderen en studenten (weeshuizen, scholen, academies)

  • kleren voor verschillende gelegenheden oefeningen: feestkleding, voor demonstraties en processies, huiskleding, kleding voor elke gelegenheid, ondergoed, enz.

  • theaterkostuums het kleding- en kostuumontwerp project omvat de volgende onderdelen: het uitgewerkte kledingstuk, bovenkleding, schoenen, hoed enz.

De keuze van materiaal voor het kostuum wordt gemaakt op basis van vier onderdelen:

  • stof met een patroon

  • kleurkeuze voor een effen stof

  • combinaties van effen met gedessineerde stoffen

  • combinaties van verschillende voor kleding geschikte materialen: leer,oliedoek, laken, enz.

V Ontwerpen voor emblemen, banieren en vlaggen, geborduurde kostuum decoraties enz. oefeningen: banieren en vaandels voor radio-amateurs, insignes voor postbodes en militairen enz.

VI Onderzoek naar en studie van de ontwikkeling en het instandhouden van een moderne stijl

  • praktische observatie, met schetsen, van lopende stofontwerpen in de Sovjet textielindustrie

  • studie van de ontwikkelingen en veranderingen in de zogenaamde 'mode', en een analyse ervan

  • studie van de hedendaagse werkelijkheid, met de bedoeling methoden te ontwikkelen die tonen dat men zich bewust is van de eisen die de nieuwe sociale omstandigheden stellen

Uit: Stepanova, Cursusprogramma textielfaculteit
IZORAM
Bij het uitvoeren van standaardontwerpen had alleen de 'Kunstkring van jonge Arbeiders' (IZORAM) opmerkelijk succes. Dit was een groep van industriearbeiders uit Leningrad die meubels voor arbeidersclubs en cultuurhuizen ontwierp, instellingen die het brandpunt moesten worden van de ontwikkeling van het sociale en culturele leven. Er werd overvloedig gebruik gemaakt van hout en er werden eenvoudige vormen toegepast die gemakkelijk te fabriceren waren. Vanaf 1928 werden er tafels, stoelen, banken en kasten vervaardigd die zeer vaak zouden worden aangehaald als voorbeeld van een proletarische kunst die werkelijk uit het volk voortkwam en niet was aangereikt door professionele kunstenaars.

Toen alle krachten en middelen in de Sovjet-Unie werden aangewend voor Stalins industrialiseringsprogramma, ingeluid met het eerste vijfjarenplan uit 1928, kwam er een eind aan de jaren van debat en experiment. Dat er weinig praktische resultaten waren geboekt en de produktiekunstenaars terecht waren gekomen in een niemandsland tussen kunst en technologie, kan zonder twijfel deels worden toegeschreven aan de hachelijke toestand van de Russische industrie, waarin in de jaren twintig, na jaren van oorlog en ontbering, weinig ruimte was voor innovatieve ideeën. Maar misschien lag de hoofdoorzaak van het fiasco wel in het feit dat de avant-garde er maar niet in slaagde een verbinding te leggen tussen haar utopische idealen en ontwerpen en de eigentijdse werkelijkheid.

Samenstelling bronmateriaal ten behoeve van het nieuwe vak ckv-2 uit het profiel cultuur en maatschappij voor havo en atheneum.  Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. 

Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij niet geven

 02/01/2010 update