|
Noh en Kabuki |
 |
Het doorgevoerde symbolisme en de ogenschijnlijke eenvoud van het oosterse toneel voorzagen het Europese theater van interessante aanwinsten als
Het is voor de Europese geest bijna onmogelijk om zich aan te passen aan de traditionele en rituele elementen van het oosterse theater, hoewel er veel in te bewonderen valt. Interessant is vooral de suggestieve symboliek van de kostuums, waarbij elke kleur en elke plooi van de stof iets betekent, en de ongelofelijke kunstzinnigheid van de acteurs, die van kindsbeen af onder een strenge discipline worden opgeleid. Deze brengt hen beheersing over iedere lichaamsbeweging bij. Wellicht had dit aspect van het oosterse theater de grootste invloed op het Westen toen het moment kwam om de basisopleiding van jonge acteurs aan een onderzoek te onderwerpen. |
|
| Het aristocratische Noh-spel, dat zijn wortels diep in het religieuze ritueel heeft, ontleent zijn onderwerpen aan mythes en legendes en is in wezen een drama van de alleenspraak en de herinnering, en niet, zoals in het Westen, van het conflict. De belangrijkste acteur (er zijn er maar twee, met een koor van zangers) draagt een masker zoals in de Griekse tragedie en is schitterend gekleed. Hij is tegelijk zanger en acteur en zingzegt zijn tekst terwijl hij heen en weer schuift, waarbij het stampen van zijn in een sok gehulde voet op de galmende vurehouten toneelvloer gecombineerd wordt met de schrille noten van de dwarsfluit en de dreun van drie trommels die een ritmische begeleiding van zijn hoogst gestileerde bewegingen verschaft. | |
|
|
En zoals iedere Griekse tragedie een satyrspel kende, zo kent
elk Noh-spel zijn Kyogen of komisch tussenspel, dat in de
voorstelling doet denken aan het mimespel en de clownerie van de oude
cornmedia dell'arte.
Een kyogen van Shigeyama Motohiko (links) and zijn broer Ippei |
In tegenstelling tot de Noh is de kabuki een mengvorm (wat uit de naam blijkt: ka -zingen, bu -dansen, ki -acteren), die zijn onderwerpen ontleent aan de Japanse geschiedenis of aan het leven van alledag in vroeger tijden. De acteurs, talrijker dan in het Noh-spel en niet gemaskerd, hoewel ook hun kostuums en bewegingen prachtig en gestileerd zijn, hebben ook een koor om hen te begeleiden, en bovendien een orkest van shamisen spelers. Een kenmerk van zowel Noh als kabuki dat het Westerse publiek intrigeerde, waren de toneelknechten in donkere kimono's die tijdens de voorstelling heen en weer liepen om kostuums te schikken en requisieten aan te geven of mee te nemen. Hier onder zie je een afbeelding van samisen spelers en hoor je het geluid van de shamisen. Het zijn de instrumenten van de achterste 2 spelers rechts! |
|
|
|
|
| Hoewel het Noh-spel en een gemoderniseerde vorm van kabuki nog steeds bloeien in Japan, ontstond er vanaf het einde van de negentiende eeuw een infiltratie uit het Westen, die natuurlijk begon met Shakespeare, eerst in vrije bewerkingen, later in de academische vertalingen. Een nieuwe speelstijl, die rond 1900 geïntroduceerd was door Oto Kawakami, maakte japanse voorstellingen van stukken van lbsen, Hauptmann, Strindberg en Pirandello gemakkelijker; maar het zou vrij lang duren voordat Japan een 'moderne' toneelschrijver voortbracht. Een van de interessantste op dit moment is Kobo Abe (1924-1993), die van 1973 tot 1980 in Tokyo een theatergroep leidde om zijn eigen stukken te spelen, die net als zijn romans duidelijk beïnvloed zijn door westerse schrijvers als Beckett, Kafka en Brecht. Maar misschien ligt de oplossing van de japanse theaterproblemen in een uitbreiding en bewerking van de komische kyogen, die in ieder geval een realistische kijk op het leven heeft, hoewel nog niet op het leven van vandaag. De bekendste roman van Kobo Abe is misschien wel The Woman in the Dunes (1962) Deze roman is naderhand ook verfilmd. | |
|
Samenstelling bronmateriaal ten behoeve van het nieuwe vak ckv-2 uit het profiel cultuur en maatschappij voor havo en atheneum. Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij niet geven. 02/01/2010 update |
|
