Geleidelijk aan ontwikkelden deze melodieën zich tot de huidige. We maken in het gregoriaans onderscheid tussen syllabische en melismatische gezangen.

Aan het einde van de Middeleeuwen ontwikkelde men een meerstemmiqe kerkmuziek, waarin men In eerste Instantie uitging van gregoriaanse gezangen als basismelodie (een dergelijke basismelodie wordt "Cantus Firmus" genoemd).

De belangrijkste bijdrage van West-Europa aan de muziekgeschiedenis van de laatste duizend jaar is de ontwikkeling van de meerstemmigheid. Zeker is, dat de eerste vorm van meerstemmigheid als het parallel-organum te boek staat, later gevolgd door het organum in tegenbeweging en het melismatisch organum, waarin over de melodie in lange noten (de tenor) een beweeglijke bovenstem werd gecomponeerd.

In de clausula wisselden vaak sterk ritmische passages de eenstemmige gregoriaanse melodie af. Componisten gingen experimenteren met de onafhankelijkheid van tegelijk optredende ritmes en melodieen, zodat een muzikaal lijnenspel ontstond dat vergelijkbaar was met het ingewikkelde lijnenspel van de gotische kathedraal.

  Uit de uitgebreide tweede stem die eerst als versiering van de Cantus Firmus werd gezongen, ontstond een nieuwe muzieksoort, het Motet. Het centrum van alle muziekactiviteiten lag tussen 1100-1300 in Parijs en gedurende 150 jaar werd de polyfonie dan ook gedomineerd door Franse componisten. Alle polyfone muziek aan het begin van de 13de eeuw was religieus; tegen het einde van diezelfde eeuw schreef men meerstemmige zettingen voor zowel religieuze als wereldlijke teksten.

Hildegard von Bingen (1098-1179) was moeder-overste van een benedictijnenklooster in Rupertsberg (Duitsland). Veel van haar muziek is dan ook bedoeld als liturgisch gezang voor in dit klooster. Hildegard is de geschiedenis in gegaan als mystica en de daaraan verbonden religieuze en politieke activiteiten. Die activiteiten waren het gevolg van het feit dat de visioenen die Hildegard had uitkwamen. Daardoor vroegen vele mensen, waaronder hoogwaardigheidsbekleders, haar om advies. De visioenen vormen de basis van haar liederen.

Gregoriaans nu.