een spiegel met een geheugen |
De
spontane reacties van fotografen en critici zijn bijzonder verhelderend:
De Algemeene Konst- en Letterbode had bij de aankondiging van de
daguerreotypie gesproken van 'getrouwe
afspiegelingen der wezenlijkheid' en een zekere Holmes noemde een
daguerreotype 'een spiegel met een geheugen'.
Dit geldt ook voor sommige advertentieteksten, zoals de bovenstaande van Edouard Franpais, die als eerste in Amsterdam een portretstudio opende voor het publiek. Zijn portretopvatting is typerend voor de betekenis van de fotografie in de 19de eeuw. Ze is eigenlijk van toepassing op het hele terrein van de fotografeerbare werkelijkheid. |
Gomdruk 1902 |
In het
laatste decennium van de 19de eeuw ontstond er ook in kringen van
fotografen, voornamelijk onder de amateurs, een esthetische beweging. Er
was een nieuw romantisch gevoel gegroeid ten opzichte van de
werkelijkheid en ten opzichte van het fotografisch materiaal als zodanig.
De gestoken scherpte zoals de nieuwe objectieven die leverden, deed pijn
aan de ogen; de toonweergave van de fotografische emulsies was niet in
overeenstemming met de wijze waarop het oog de kleurverschillen waarnam;
tenslotte bestond er een emotionele afkeer van de glanzende
afdrukpapieren, die machinaal vervaardigd werden. In plaats hiervan
propageerden de 'kunstfotografen' suggestieve onscherpte
om de verbeelding van de beschouwen te prikkelen. Door de invoering van
'edele' procédé's, waarbij het zilverbeeld vervangen werd door een
verfbeeld en waarbij men op gewenste plaatsen de weergave van de
tonen met de hand kon wijzigen, werd
getracht ook de andere bezwaren opzij te schuiven.
De fotografie kwam hierdoor echter op het terrein van het handwerk. Het deerde de kunstfotografen niet. Een foto mocht er uitzien als een aquarel of houtskooltekening op ruw papier. 04-02-2010 CKV-2 De Digitale School |