Negentiende eeuw: economie

In de negentiende eeuw werd de industriële revolutie, die in Groot-Brittannië tijdens de Verlichting begonnen was, een belangrijke factor in de ontwikkeling van wereldeconomieën. Zij leidde tot ongekende welvaart, maar ging -vooral in de steden - vaak gepaard met veel menselijk leed. Er ontstond een nieuw soort samenleving, waarin rijkdom eerder voortkwam uit geldzaken, industrie en handel dan uit grootgrondbezit.  
Verbeteringen in landbouwmethoden waren medeverantwoordelijk voor de ontwikkeling van de industriële revolutie. Minder arbeidskrachten konden nu meer voedsel produceren voor een groeiende bevolking. De arbeiders die vrijkwamen uit de landbouw, waren nu beschikbaar als arbeidskrachten voor de opkomende industrieën.  

Een dergelijke stoommachine was het eerste mechanische werktuig waarvoor de Gebroeders Nefkens in 1884 toestemming kregen van de burgemeester te Amersfoort.

Groot-Brittannië domineerde de industriële revolutie. Snelle verbeteringen in de textielindustrie, waaronder belangrijke achttiende-eeuwse ontdekkingen zoals de spinmachine,  samen met de introductie van stoomkracht leidden tot grotere productiviteit. Dit genereerde weer het benodigde kapitaal om in nieuwe werktuigen en grondstoffen te investeren.

Mule Jenny, de eerste spinmachine in Vlaanderen

  

Het kapitalisme maakte een bloeitijd door, maar mannen, vrouwen en kinderen werden zonder regeringsvoorschriften onder afschuwelijke arbeidsomstandigheden uitgebuit. De enorme rijkdommen die geproduceerd werden, werden niet gebruikt om sociale omstandigheden te verbeteren maar werden in plaats daarvan geïnvesteerd in industriële expansie, transport en communicatie. Zeekabels verbonden de werelddelen, terwijl spoorwegen en stoomschepen goederen en mensen sneller en goedkoper vervoerden dan ooit tevoren. Dit bevorderde de expansie van wereldhandel en investering in overzeese koloniën. Benodigde grondstoffen konden snel geïmporteerd worden, terwijl goedkope fabrieksgoederen wereldwijd geëxporteerd konden worden.

Plowing with a Case Steam Engine (AKA The Hopeless Case) and 5 X 14 John Deere plow

  

Tegen 1900 waren de ingewikkelde wisselwerkingen tussen industriële en niet-industriële landen geïntegreerd in een wereldeconomie met Londen als middelpunt. Groot-Brittannië was de grootste handelsmacht en behield haar industriële suprematie voor het grootste deel van de eeuw, hoewel het steeds meer concurrentie kreeg van rivalen als Duitsland en de VS.

Samenstelling bronmateriaal ten behoeve van het nieuwe vak ckv-2 uit het profiel cultuur en maatschappij voor havo en atheneum.  Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. 

Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij niet geven.

12/12/2014 update