|
Société du Jinglar Société des Aquafortistes |
|
| Vanaf 1867 komen in het huis van de directeur van de beroemde Keizerlijke Porseleinfabriek in Sèvres, regelmatig de schilders Félix Bracquemond en Henri Fantin-Latour, evenals kunstcritici en -verzamelaars. Ze trekken kostbare kimono's aan, eten uit een servies met decoraties van Bracquemond naar Japanse voorbeelden ontworpen en met vogels, insecten en vissen, bekijken gezamenlijk kleurenhoutsneden van Hokusai (1760-1849) en Hiroshige (1797-1858) en voeren kunsttheoretische discussies. Hun 'Société du Jinglar', genoemd naar de zware Japanse wijn die bij het eten geserveerd wordt, is maar één van de vele kiemcellen van het Parijse japanisme, dat in de tweede helft van de 19de eeuw een wezenlijke bron van inspiratie voor de moderne kunstenaars wordt. | |
|
|
Servies met decoraties van Bracquemond naar Japanse voorbeelden ontworpen en met vogels, insecten en vissen |
|
Société des aquafortistes (genootschap van kopergraveurs) Zij streven naar de herwaardering van het grafisch drukwerk als kunstvorm en houden zich intensief met Japanse grafiek bezig. Daarbij gaat het in de eerste plaats om de 'ukiyo-e' kleurenhoutsneden van de late 18de en 19de eeuw, die na het aangaan van handelsbetrekkingen tussen Japan en Frankrijk (1858) de Parijse markt overspoelen. Dit genre van Japanse schilderkunst en grafiek omvat vooral afbeeldingen van huiselijke tafereeltjes, openbaar amusement zoals theater, feesten of worstelwedstrijden, maar ook landschapsmotieven. Ukiyo-e is in Japan een heel gewone, uiterst populaire kunstvorm, die door de relatief hoge drukoplagen vooral in de onderste geledingen van de maatschappij verzameld worden en in iedere kiosk en boekwinkel te koop liggen. In Parijs kun je dit werk vanaf de jaren '60 voor weinig geld in speciale winkels voor Oost-Aziatische kunst kopen. |
ukiyo-e |
| Zelfs de altijd en eeuwig op het bestaansminimum levende Vincent van Gogh koopt tussen 1886 en 1888 met behulp van zijn broer Theo meer dan 500 Japanse prenten voor zo'n 2 tot 4 frank per stuk. Door ze te bestuderen in het huis van een van de meest markante collectioneurs van Japanse houtsneden, Samuel Bing, is Van Gogh intussen een autodidacte kenner van de Japanse meesters en hun scholen. Al in 1887 exposeren de broers Van Gogh hun verzameling voor het eerst in het beroemde café Tambourin in Montmartre. Voor Vincent is er een wereld opengegaan door dit contact met de Oost-Aziatische kunsttradities, die hem nieuwe esthetische maatstaven aanreiken: 'ik ben in Japan', schrijft hij aan Theo, vier weken na zijn aankomst in Arles in de lente van 1888. Hij bedoelt daarmee een 'Beloofd land van de Kunst', een landschap, waarin hij de nieuwe impulsen zelfstandig artistiek hoopt om te zetten. | |
|
Samuel Bing was de eigenaar van 'La Maison de l'Art Nouveau' in Parijs (1895) Zijn kunstgalerie gaf haar naam aan de beroemde stroming in de kunst: Art Nouveau. |
 |
|
|
"The Great Wave Off Kanagawa"
door Katsushika Hokusai
|
|
Edmond de Goncourt: 'Niets meer of minder dan een revolutie in het Zien van de Europese volkeren, dat is het japanisme; ik durf te beweren dat het een nieuw kleurgevoel brengt, een nieuwe decoratieve vormgeving en zelfs een nieuwe poëtische fantasie in het kunstwerk, zoals die nog nooit (...) bestaan hebben.' |
|
| In
werkelijkheid zorgt de confrontatie met de Japanse drukkunst vooral voor
meer artistieke autonomie. Kunstenaars als Manet, Degas en Monet, later
ook Cézanne, Seurat, Gauguin, Van Gogh en Toulouse-lautree ontdekken
dat ze met een kunsttraditie te doen hebben die geen illusionisrne kent.
Dit werkt als een bevestiging en een aansporing tegelijk: het schilderij
niet meer zien als een virtueel venster, maar als een vorm te geven vlak.
De Japanse grafiek lijkt de richting te wijzen naar het afstand doen van
het wetenschappelijk perspectief en de plastische modellering van
figuren ten gunste van organische omtreklijnen en een sterke, zuivere
kleurstelling. Ze moedigt de schilders aan zich af te wenden van de
loutere imitatie van de werkelijkheid - een taak die sowieso allang is
overgenomen door de fotografie - en maakt ruimte
vrij voor een meer interpreterende aanpak van een onderwerp als een
betekenisvol of esthetisch fenomeen.
Samenstelling bronmateriaal ten behoeve van het nieuwe vak ckv-2 uit het profiel C & M voor havo en atheneum. Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. Is er zonder uw toestemming en
zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze
verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste
bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele
vergoeding kunnen wij niet geven Geraadpleegde literatuur onder andere:
Musee d'Orsay Abcoude 2001
02/04/2010
|
|
