Invalshoek 5: Kunst, wetenschap en techniek

Het Crystal Palace in Londen.

Bron: http://jefferson.village.virginia.edu/london/model/design.html

Opdracht 1: Lees onderstaande inleidende tekst.

Gietijzer is een materiaal dat, sinds de uitvinding ervan in 1740, steeds meer toepassing vindt in de bouwkunst. Zoals echter zo vaak het geval is met nieuwe materialen worden ze in het begin als vervanging voor de tot dan toe gebruikelijke materialen en constructies gebruikt. We zien dan dunne gietijzeren zuiltjes, compleet met kapitalen en cannelures, de van gietijzer vervaardigde ribben van een koepel dragen.

In de loop van de 19de eeuw wordt het nieuwe materiaal toch ook al op de voor dat materiaal geëigende wijze toegepast: bijvoorbeeld constructies op basis van geprefabriceerde elementen. Vooral in niet al te grote bruggen, stationsoverkappingen en fabriekshallen vindt het toepassing. Het meest tot de verbeelding sprekende voorbeeld van bouwen in gietijzer is het Crystal Palace in Londen.

]n 1851 zal in Londen een wereldtentoonstelling worden gehouden. Deze tentoonstelling moet in één gebouw worden ondergebracht. Het moet dus voldoende ruimte bieden aan het overzicht van de vorderingen van de mensheid in de 19de eeuw. De organisatoren van deze tentoonstelling schrijven een prijsvraag uit. Er komen zo'n 250 ontwerpen binnen. Wanneer het comité klaar is met het schiften van de ontwerpen, het geruzie en het bijstellen van het uiteindelijk gekozen plan, blijkt er te weinig tijd te zijn om dat plan ook uit te voeren. Dan wordt John Paxton geraadpleegd. Paxton heeft een aantal grote broeikassen en kleine bruggen gebouwd. Binnen enkele dagen komt hij met een plan.  Paxton past het systeem van de kassenbouw toe. In een fabriek zullen gelijkvormige gietijzeren elementen worden vervaardigd. Op de bouwplaats zullen ze aan elkaar worden gemonteerd tot een kolossaal bouwwerk van 555 meter lengte en 135 meter breedte. Binnengaanderijen op de eerste verdieping zullen de expositieruimte nog vergroten. In de ijzeren elementen wordt 81.000 m' glas geplaatst. Het bouwwerk is binnen negen maanden voltooid. De ruimte- en lichtwerking is enorm. Het heeft diepe indruk gemaakt op ieder die de wereldtentoonstelling bezocht. (Na de tentoonstelling is het gebouw afgebroken en in Zuid- Londen weer opgebouwd. In 1936 wordt het Crystal Palace door brand totaal verwoest.)

Het Crystal Palace is het eerste bouwwerk dat geheel van ijzer en glas is opgetrokken. Voor het eerst wordt ook consequent de systeembouw toegepast.

Opdracht 2: Ga naar het onderstaande internetadres (http://jefferson.village.virginia.edu/london/model/design.html) en schenk aandacht aan:

  • de afvoer van het regenwater,
  • het ventilatiesysteem, (en het schoonmaken van de vloer)
  • de behandeling van het zonlicht,
  • de manier van constueren (fundatie, systeembouw ed)

Maak nu verklarende verklarende teksten, die een directe relatie hebben met de afbeeldingen.

De afvoer van het regenwater:

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

 

het ventilatiesysteem: (de bediening en plaatsing van de ventilatieroosters, het schoonmaken van de vloer ed)

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

 

de behandeling van het zonlicht:

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

 

de manier van constueren (systeembouw ed):

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

Maak enkele potlood schetsjes: plattegrond, zijaanzicht ed.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

einde