Droomspel

Droomspel is één van de eerste expressionistische stukken: een groot aantal losse scènes, die zich overal en nergens afspelen, rond een hoofdfiguur die het geheel bij elkaar houdt. Strindberg schreef een voorwoord bij zijn Droomspel, waarin hij de titel en de structuur van zijn stuk toelichtte:

"De schrijver heeft getracht de onsamenhangende maar schijnbaar logische vorm van de droom weer te geven. Alles kan gebeuren, alles is mogelijk en waarschijnlijk. Tijd en ruimte bestaan niet; onbelangrijke details, flarden van werkelijkheid zijn niet anders dan aanleiding voor de verbeelding om op voort te borduren en nieuwe grondpatronen te spinnen: een mengelmoes van herinneringen, ervaringen, losse verzinsels, ongerijmdheden en improvisaties."

Droomspel begint met een voorspel in de hemel: De dochter van de god Indra daalt af naar de aarde, omdat zij wil weten hoe de mensen leven. Indra waarschuwt haar: "Hun moedertaal heet Klagen." De dochter ontmoet op aarde veel mensen; de belangrijkste zijn 'De Officier' die verliefd is op Victoria - en die haar meeneemt naar 'De Advocaat' met wie zij trouwt - en 'De Dichter' - die haar werkelijk liefheeft. Alle drie vertegenwoordigen zij een aspect van 'De Man'. Na veel omzwervingen en ontberingen concludeert zij: "Het is niet gemakkelijk mens te zijn." Ze keert terug naar de hemel.
Strindberg schreef Droomspel voor Harriët Bosse. Terwijl hij een paar jaar daarvoor 'door diepten van vertwijfeling en mensenhaat' was gegaan, was hij nu weer iets milder gestemd tegenover de mensheid.
DROOMSPEL (1901)

De Fingalsgrot. Langgerekte groene golven deinen de grot in en uit. Op de voor grond dobbert een roodgeschilderde geluidsboei, die pas begint te luiden wanneer aangegeven. Muziek van wind en golven, De dochter en de dichter zijn in de grot die ook wel "Indra's Oor" wordt genoemd. "Men zegt dat de hemelvorst hier luistert naar de klaagzangen der stervelingen".

DOCHTER-.

(reciteert begeleid door zachte muziek)

Geboren onder de wolken

joegen ons Indra's bliksems

neer naar de stoffige aarde -

Kaf bezoedelde onze voeten;

het stof van de wegen,

de rook van de steden,

bedorven adem,

kooklucht en wijndampen

moesten wij dulden -

Over de wijde zee vlogen wij

om onze longen te luchten,

om onze vleugels te schudden,

en onze voeten te wassen.

lndra, hemelse heer, hoor ons!

Hoor ons zuchten.

De aarde is niet zuiver,

het leven is niet goed

de mensen zijn niet slecht,

ze zijn ook niet goed.

Ze leven zo goed als ze kunnen,

van de ene dag in de andere.

Als zonen van het stof

wandelen zij in het stof,

uit stof geboren,

keren zij wéér tot stof.

Om te treden ontvingen zij voeten,

geen vleugels.

Zo werden ze vuil.

Is het hun schuld of de uwe?

Wij winden, wij kinderen der lucht

dragen het klagen der mensen.

Hoorde u ons in de herfst,

in schoorstenen en ovengaten,

door vensterreten

als de regen kletterde op het dak?

Of in winternachten,

in besneeuwde wouden,

op de woeste zee,

hoorde u het jammeren

en steunen in zeilen en want -

Dat zijn wij, winden, kinderen der lucht;

uit de borst van de mensen,

waar wij doorheen zijn gegaan,

leerden wij de klank van het lijden -

Aan ziekbed, op slagveld,

in kinderkamers het meest,

waar pasgeborenen kermen

en huilen van pijn dat ze leven.

Dat zijn wij, wij, winden die steunen en huilen:

Oei! oei! oei!

Wij zijn het, wij golven,

wij wiegen de winden tot rust.

Wij zijn groene wiegen die golven.

Nat zijn wij en zout;

wij lijken op vlammen van vuur,

natte vlammen zijn wij;

blussend en brandend, reinigend, badend,

voortbrengend, verwekkend.

Wij, wij, golven,

die wiegen de winden

tot rust.

Samenstelling bronmateriaal ten behoeve van het nieuwe vak ckv-1/2 voor havo en atheneum.  Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. De vertaling is afkomstig uit: Droomspel Amsterdam 1965, de bezige Bij, pag 60, vertaling Sybren Polet.

Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij helaas niet geven.


02/02/2010 last update