Robert Schumann

1810-1856

Robert Schumann was de zoon van een bekend boekhandelaar en uitgever, die vrij jong stierf. Robert werd geboren in Zwickau op 8 juni 1810, en werd al heel vroeg betrokken bij de literaire kant van de vaderlijke zaak, zodat hij aan het gymnasium vooral interesse heeft voor literatuur. Toch begon hij reeds op zijn zevende intuïtief muzikaal te fantaseren en te componeren. Hij kreeg les van de plaatselijke organist, maar wilde niets van theorielessen weten.

 

Na een Schubert-liederenavond besluit hij beroepsmusicus te worden. Onder de indruk van het begaafde pianospel van het negenjarig wonderkind Clara Wieck, wordt hij leerling bij haar vader, de beroemde muziekpedagoog Friedrich Wieck. Door een teveel aan ijver om zijn techniek op te drijven forceert hij zijn linkerhand en de virtuozenloopbaan ligt in het water. Hij gaat in Heidelberg rechten studeren, maar kan de muziek niet laten en besluit componist te worden.

Na een jarenlange strijd tegen zijn pianoleraar die uiteindelijk beslecht wordt voor de rechter, trouwt hij met diens dochter en zijn vroeger idool Clara. Zij wordt algemeen beschreven als de vrouw die niet alleen schitterend piano speelde en behoorlijk componeerde en zong, maar tevens kinderen wist op te voeden, haar man bijstond in zijn moeilijke laatste jaren, en na zijn dood verder ijverde voor de verspreiding van zijn muziek.

Im wunderschönen Monat Mai

Im wunderschönen Mai,
Als alle Knospen sprangen,
Da ist in meinem Herzen
Die Liebe aufgegangen.

Im wunderschönen Monat Mai,
Als ale Vögel sangen,
Da hab ich ihr gestanden
Mein Sehnen und Verlangen.

Heinrich Heine

Schumann: Im wunderschönen Monat Mai uit Dichterliebe Windows Media BreedbandWindows Media Smalband - RealMedia Breedband en Smalband [Bron Avro Klassiek]

Met Schubert ontwikkelt het lied zich tot een nieuwe, zelfstandige vorm, waarbij de componist op zeer intieme wijze uitdrukking kan geven aan wat in hem leeft.

Zo neemt Schumann, juist in de periode dat hij persoonlijk belangrijke dingen meemaakt, toevlucht tot het lied. In het jaar 1840, het jaar van zijn huwelijk met Clara, schrijft hij 140 liederen., waaronder de cyclus ‘Dichterliebe’. Schumann maakt een zeer persoonlijke selectie uit de dichtbundel ‘Das Buch der Lieder’ van Heinrich Heine en vertelt in de cyclus het verhaal van een ongelukkige liefde.

De gehele cyclus bestaat uit een 16 tal liederen: 1. Im wunderschönen Monat Mai 2. Aus meinen Tränen sprießen 3. Die Rose, die Lilie, die Taube 4. Wenn ich in deine Augen seh’ 5. Ich will meine Seele tauchen 6. Im Rhein, im heiligen Strome 7. Ich grolle nicht 8. Und wüßten’s die Blumen 9. Das ist ein Flöten und Geigen 10. Hör’ ich das Liedchen klingen 11. Ein Jüngling liebt ein Mädchen 12. Am leuchtenden Sommermorgen 13. Ich hab’ im Traum geweinet 14. Allnächtlich im Traume 15. Aus alten Märchen 16. Die alten, bösen Lieder

Aus meinen Thränen spriessen
Viel blühende Blumen hervor,
Und meine Seufzer werden
Ein Nachtigallenchor,

Und wenn du mich lieb hast Kindchen,
Schenk’ ich dir die Blumen all’,
Und vor deinem Fenster soll klingen
Das Lied der Nachtigall.

Ein Jüngling liebt ein Mädchen,
Die hat einen andern erwählt,
Der And’re liebt eine And’re,
Und hat sich mit dieser vermählt.

Das Mädchen nimmt aus Ärger
Den ersten, besten Mann,
Der ihr in den Weg gelaufen,
Der Jüngling ist übel dran.

Es ist eine alte Geschichte,
Doch bleibt sie immer neu,
Und wem sie just passiret,
Dem bricht das Herz entzwei.

Maar in het eerste lied is alles nog “open”. Het gedicht van Heine vertelt hoe, in de wonderschone maand mei, toen alle knoppen ontsproten, “hij” zijn geliefde zijn verlangen heeft bekend. Meer niet. Het wordt in dit gedicht/lied niet duidelijk hoe de afloop is, hoe “zij” bijvoorbeeld op de bekentenis heeft gereageerd. Schumann maakt dat op geniale, geraffineerde wijze in zijn muziek duidelijk: de muziek sluit namelijk niet af, komt niet “op de grond”, maar blijft “hangen”, alles is nog mogelijk.

Vaklokaal CKV-2

Samenstelling bronmateriaal uitsluitend en alleen ten behoeve van het nieuwe vak ckv-2 uit het profiel C & M voor havo en atheneum. Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. 

Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij helaas niet geven.

02/02/2010 last update