'television tortured the intellectuals for a long time...it is about time that the intellectuals torture television'

Nam June Paik

Nam June Paik werd op 20 juli 1932 geboren in Seoel. Onder druk van de oorlog in Korea vlucht de familie Paik in 1949 via Hong Kong naar Tokio. Van 1952 tot 1956 studeert hij er aan de universiteit muziek- en kunstwetenschappen en Westerse esthetica.

In 1957 ontmoet hij Karlheinz Stockhausen en het volgende jaar de Amerikaanse componist John Cage. Het is vooral deze laatste die Paik diepgaand heeft beďnvloed. In zijn kunst maakte Cage de ideëen van Marcel Duchamp en zijn 'ready mades' bekend aan een hele generatie van jonge kunstenaars en performers.

[Lees verder over John Cage....]

Hommage A John Cage 1959 MP-3

Prepared Piano for Merce Cunningham 1977 MP-3

Duett Paik/Takis 1979 MP-3

Lang voor hij tot Paus van de videokunst wordt gekroond, experimenteert performance-kunstenaar Nam June Paik met weggegooide audio-tapes die hij meeneemt uit de radiostudio's van de WDR in Wuppertal. Tot 1963 hield hij zich hoofdzakelijk bezig met muziekcollages en performances, waarbij hij vaak absurd agressief te werk ging. Het meest representatieve voorbeeld uit de periode is ongetwijfeld zijn 'Hommage ŕ John Cage' uit 1959 voor geluidsband en piano, waarin de componist de traditionele instrumentatie en compositiepraktijk ter discussie stelde. Het stuk vormt in de carričre van Paik ook een belangrijk breekpunt tussen zijn zuiver muzikale bezigheden en zijn activiteiten als performer/videokunstenaar, de richting waarin hij vanaf 1963 steeds meer zou evolueren.

Voor het overgrote deel van zijn muziek/video performances werkte de kunstenaar samen met de celliste Charlotte Moorman. Met haar kon hij zijn videokunst en televisie vermenselijken door de schermcultuur tot een 'alledaags'  instrument en expressief middel te herleiden. De schandaalopera 'Sextronique' uit 1967 of Paiks 'Concerto for TV cello and Videotapes' (1972) zijn ongetwijfeld de beste voorbeelden van deze vruchtbare samenwerking.

De performance Opera Sextronique van Nam June Paik werd in 1967 aanleiding voor een groot schandaal omdat celliste Charlotte Moorman hierin topless cello speelde.

Al vroeg in zijn carričre maakte Paik gebruik van het vrouwelijk lichaam om aan zijn avant-gardistische uitvoeringen van muziek een seksuele lading te geven. Ook in performances van andere kunstenaars in de jaren zestig figureerden vaak naakte vrouwen. Het vrouwelijk naakt functioneerde binnen performances vaak in een niet-geërotiseerde en alledaagse setting. Het vrouwelijk naakt had zo een vervreemdend en zelfs shockerend effect, doordat seksualiteit telkens uit het ‘verboden terrein’ van de erotiek werd gehaald. Aan de publieke ontkleding werd onder invloed van Flower Power en hippiebewegingen een seksueel bevrijdende en antiburgerlijke functie toegeschreven.

 

'Exposition of Music-Electronic Television' (1963) was zijn eerste grote expositie met televisietoestellen. Deze tentoonstelling was meer dan een uiting van anti-kunst of het dwangmatig streven naar originaliteit in de kunst, het was kritiek op een medium, dat het sociaal leven steeds meer leek te bepalen in plaats van er een meerwaarde aan toe te voegen. Wat hem vooral ontgoochelde aan het medium was het eenrichtingsverkeer van de communicatie, de kijker had immers geen wederwoord op de voortdurende beeldenstroom die hem van alle kanten leek te bestoken.

Charlotte Moorman performing Paik's Concerto for TV Cello and Videotapes (1971) at Galeria Bonino, New York, 23 November, 1971


Paik behoorde tot de generatie die de introduktie van de televisie had meegemaakt en er hoge verwachtingen van koesterde. Deze werden niet ingelost, televisie werd in de eerste plaats een middel voor massacommunicatie. Veel van zijn werken zijn erop gericht om de communicatie met de kijker te herstellen en daarmee van het medium een democratisch instrument te maken. Paik zal de technische en creatieve mogelijkheden van televisie uitbuiten, precies om te wijzen op de dreigende vervlakking die het gevolg is van het medium 'televisie'. Deze vingerwijzing realiseert hij door op de schermen beelden te projecteren die de kijker tot relativering en contemplatie moeten aanzetten. Enkele voorbeelden:

TV Garden, 1982 version. Single-channel video installation with live plants and monitors; color, sound; variable dimensions.

Magnet TV, 1965. Television and magnet; black-and-white, silent; variable dimensions. Whitney Museum of American Art, New York.

De magneet vervormt de beelden op het scherm.

 

 Beuys' Voice Nam June Paik, Videowall, Documenta 8, Kassel, 1987.

 

TV Clock, 1989 version. Twenty-four manipulated color televisions; silent; variable dimensions. Santa Barbara Museum of Art, Museum

 

Onder het motto 'television tortured the intellectuals for a long time...it is about time that the intellectuals torture television' bracht hij in de beeldenstroom allerhande vervormingen, vertragingen en verkleuringen aan. Aanvankelijk waren zijn beeldmanipulaties nogal beperkt, om storingen te veroorzaken werden hoofdzakelijk magneten gebruikt, vanaf 1969 werden zijn mogelijkheden enorm uitgebreid door het gebruik van de 'videosynthesizer' die hij samen met de de New Yorkse technicus Shuya Abe had ontwikkeld, hiermee konden kleur en vorm vrij gemanipuleerd worden.

Vanaf het midden van de jaren '70 worden zijn installaties steeds omvangrijker en legt Paik meer de nadruk op het sculpturale karakter ervan. Zo realiseert hij in 1986 zijn 'Family of Robot' en halfweg de jaren '90 megalomane videowalls zoals 'Electronic Superhighway, Continental U.S.'

Vaklokaal CKV-2 digitale school

Samenstelling bronmateriaal uitsluitend en alleen ten behoeve van tehatex en het nieuwe vak ckv-2/3 uit het algemeen deel  voor havo en atheneum en het vak ckv vmbo. Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. geraadpleegde lit oa: http://studwww.ugent.be/~kvmoerbe/leven%20en%20werk2.html

Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij helaas niet geven.
05/08/2007 last update